1.2.2 Aggregatie: televisieomroeporganisaties

Televisieomroeporganisaties kunnen in eerste instantie worden onderverdeeld in openbare en particuliere omroeporganisaties. Binnen de particuliere omroeporganisaties maakt het Mediadecreet een onderscheid tussen private televisieomroeporganisaties en regionale televisieomroeporganisaties.

Televisieomroeporganisaties bieden televisiediensten aan. Deze diensten kunnen worden onderverdeeld in lineaire (een door een omroeporganisatie aangeboden omroepdienst voor het gelijktijdig bekijken van audiovisuele programma’s op basis van een programmaschema m.a.w. ‘klassiek’ tv kijken) en niet-lineaire (een door een omroeporganisatie aangeboden omroepdienst die de gebruiker de mogelijkheid biedt om audiovisuele programma’s te bekijken op zijn individuele verzoek en op het door hem gekozen moment op basis van een door de omroeporganisatie geselecteerde programmacatalogus, ook wel audiovisuele omroepdienst op aanvraag genoemd) omroepdiensten. Er kan ook op technisch vlak een onderscheid gemaakt worden tussen analoge en digitale uitzendingen, uitzendingen in standaard- en hoge definitie (SD en HD).

In de volgende punten wordt eerst ingegaan op het lineaire aanbod van de televisieomroeporganisaties. In een laatste punt komen de niet-lineaire televisiediensten aan bod.

1.2.2.1 De openbare omroep en zijn lineair televisieaanbod

Op 1 mei 2012 werden Ketnet en Canvas ontkoppeld en vanaf dan beschikte de openbare omroep over drie televisiekanalen: Eén, Canvas en Ketnet/OP12. Het derde VRT-kanaal richtte zich na 20 uur met een specifiek aanbod op jongeren en buitenlanders in Vlaanderen. Het derde VRT-kanaal bleek echter minder succesvol dan verhoopt en de nieuwe Vlaamse regering besliste in haar regeerakkoord van juli 2014 dat OP12 moest verdwijnen. Ketnet bleef wel als volwaardig kanaal bestaan.

Onder de merknaam Sporza presenteert de VRT zijn televisiesportaanbod.

Naam	Aanbieder	Ondernemingsnummer
Eén, Eén+	VRT nv	244142664
Canvas, Canvas+
Ketnet/Op12, Ketnet+

Tabel 15: Openbare omroep en zijn lineair televisieaanbod

1.2.2.2 Private televisieomroeporganisaties en hun lineair aanbod

Volgens het Mediadecreet kan iedereen -mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan- private lineaire televisiediensten aanbieden. De private omroeporganisaties die een dergelijke lineaire televisiedienst willen aanbieden hoeven zich enkel aan te melden bij de Vlaamse Regulator voor de Media. Tabel 16: Private televisieomroeporganisaties en hun lineair aanbodgeeft een overzicht van de televisiediensten van private televisieomroeporganisaties die op 29 juli 2016 waren aangemeld bij de VRM.

De eerste private televisieomroep VTM werd in 1989 in Vlaanderen geïntroduceerd door een samenwerkingsverband tussen De Persgroep en Roularta Media Group, onder de benaming Vlaamse Media Maatschappij nv (VMMa nv). Sinds 2014 is de naam VMMa nv gewijzigd in Medialaan nv. Sinds zijn ontstaan is Medialaan de grootste Vlaamse particuliere televisieomroeporganisatie gebleven. In eerste instantie bereikte Medialaan al een breed publiek met VTM, 2BE (nu Q2) en JIM (eind 2015 werd JIM stopgezet). Daar kwam in juli 2009 de zender Anne bij, die zich specialiseerde in muziek van Vlaamse bodem. Deze zender werd op 31 augustus stopgezet. Op 1 oktober 2009 ging Medialaan van start met een kinderzender VTMKzoom. Bovendien nam Medialaan op 5 november 2010 Media ad Infinitum met de lifestylezenders Vitaya en Vitaliteit over. Deze laatste werd ondertussen stopgezet en Medialaan fuseerde met Media ad Infinitum op 31 december 2015.

Eind 2015 nam KADET, een nieuwe kinderzender die zich richt op jongens tussen acht en twaalf, het kanaal van jongerenzender JIM in. 2016 was een zeer actief jaar voor Medialaan. Het kocht Bites Europe, het bedrijf achter Acht en comedyzender Lacht, over van Concentra. De zender Acht transformeerde vanaf 1 oktober 2016 tot CAZ. Medialaan zegt met CAZ te mikken op een mannelijk publiek van 18 tot 54 jaar. Lacht werd stopgezet. De zender 2BE werd in september 2016 herdoopt tot Q2 en kreeg een nieuw profiel voor jonge koppels. Het moet het spiegelbeeld worden van radiozender Qmusic.

Na VRT en Medialaan was SBS Belgium met de zenders VT4 en VijfTV de derde grote speler die intrad op de Vlaamse televisiemarkt. Deze zenders werden in december 2010 te koop aangeboden en in april 2011 overgenomen door De Vijver Media nv. Op 17 september 2012 werden de zenders opnieuw gelanceerd onder de noemers VIER en VIJF.

Op 17 juni 2014 heeft Telenet[35] een persbericht verspreid waarin het bedrijf bevestigde dat het een deelname nam in De Vijver Media nv. Door de grootorde van de overname was de goedkeuring van de Europese Commissie vereist. Die goedkeuring volgde op 24 februari 2015.[36]

In juni 2016 kondigde SBS aan dat het een nieuwe zender zou beginnen: ZES, een zender met hoofdzakelijk Amerikaanse films en series. Door de andere profilering van VIER was dit mogelijk. De lancering van ZES vond plaats op 6 oktober 2016.

Er is een tendens van duidelijke doelpubliekprofilering merkbaar in de Vlaamse televisiewereld: KADET (jongens tussen acht en twaalf), CAZ (mannenzender), Q2 (jonge gezinnen), VIER (Vlaamse fictie en spelprogramma’s) en ZES (Amerikaanse films en series). Het lijkt erop dat zenders meer op niches focussen om beter in te spelen op de advertentiemarkt.

Verder zijn er nog enkele kleinere zenders die veelal een bepaald doelpubliek voor ogen hebben. Voorbeelden zijn Kanaal Z, Actua TV en Njam!. Op 30 november 2015 kwam er een nieuwe zender bij, Evenaar, een initiatief van Via Plaza nv. De programma-inhoud lijkt op een mix van Vlaanderen Vakantieland en National Geographic.

Via de zender Play Time kunnen Telenetklanten kennismaken met het betalende aanbod van Telenet. Doordat dit louter een zelfpromotiekanaal is, moet dit niet aangemeld worden bij de VRM. Telenet biedt ook betaaltelevisie aan via Prime en sportliefhebbers kunnen tegen betaling sport bekijken via de verschillende kanalen van Play Sports.

Via het kanaal Zoom kunnen Proximusklanten kennismaken met de op-aanvraag-catalogus van Proximus nv. Via de rode knop kan de kijker vervolgens toegang krijgen tot het VOD-aanbod (Video-On-Demand).

Een overzicht van de bij de VRM aangemelde private omroepen met een lineair aanbod worden weergegeven in tabel 16.

Naam zender	Onderneming	Ondernemings-nummer
Actua TV	Actua-TV bvba	859875603
Kanaal Z	Belgian Business Television nv	461874705
CAZ	Bites Europe nv	466252967
Dobbit TV	Dobbit Nv	454023544
JUST	Life!Tv Broadcasting Company nv[37]	873859736
VTM	Medialaan nv	432306234
Q2
Vitaya
KADET
VTMKzoom
VTMKzoom+
QMusic
MENTtv	Ment Media bvba	820484495
Njam!	Njam! nv	830498855
PlattelandsTV	NTV nv	459509388
Evenaar	Via Plaza nv	818465610
VIER	SBS Belgium nv	473307540
VIJF
ZOOM	Skynet Imotion Activities nv	875092626
11
11+
Studio100 TV	Studio 100 TV nv	540814788
Prime Star	Telenet bvba	473416418
Prime Action
Prime Series
Prime Fezztival
Prime Star +1
Prime Family
Play Sports HD1
Play Sports HD2
Play Sports HD3
Play Sports 4
Play Sports 5
Play Sports 6
Play Sports 7
Play Sports 8
Play Sports Golf
Stories TV	Vlamex nv	867273634

Tabel 16: Private televisieomroeporganisaties en hun lineair aanbod

INFOFRAGMENT 6: COMMUNITY TELEVISIE #SPOILERALERT

Sommige tv-programma’s creëren een hype waarvoor mensen alle andere activiteiten in hun agenda schrappen om toch maar live te kunnen kijken. Kwestie van de volgende dag mee te kunnen praten aan het koffieapparaat. Communitytelevisie trekt het sociale tv-gevoel door naar hevige discussies op sociale media. Maar ze gebruiken de sociale media ook om een communitygevoel op te roepen. Tegenwoordig kan je met één druk op de knop elk programma opnemen en uitgesteld kijken, ook op je smartphone of tablet. “Het sociale aspect van tv-kijken is daardoor met de jaren wat verdwenen,” zegt Wendy Van den Broeck van het media-onderzoekscentrum IMinds-SMIT. “Daarom gaan zenders en programmamakers net specifiek op zoek naar programma’s die dat nog wel opwekken.” Temeer omdat deze, naast meer bereik en standvastiger kijkgedrag, ook meer adverteerders trekken.[38] Voorbeelden van zulke programma's zijn ‘K3 zoekt K3’, ‘De Slimste Mens Ter Wereld’ en ‘De Mol’. De finale van ‘K3 zoekt K3’ was het best bekeken programma in twintig jaar voor commerciële zender VTM. Er werden de dag van de finale meer dan 170.000 tweets verstuurd over de show.[39] Vermits ook alle media erover berichtten, was het moeilijk om de uitkomst niet te weten te komen, ook voor wie het programma niet live had gezien (#spoileralert). Met de terugkeer van ‘De Mol’ raakte VIER de juiste snaar. Zowat 300.000 fans, 1 op 3 kijkers, zetten het tv-spel online verder via demol.vier.be. Dat is een platform van Telenet en VIER, vol extra info en niet-uitgezonden fragmenten.[40] 60.000 molzoekers hielden er een online boekje op na waarin ze verdachte fragmenten bewaarden en becommentarieerden. Tussen 21u en 23u maandagavond was de piekperiode op de website, het tijdstip van uitzending tot een uur erna.[41] Communitybuilding via sociale media is niet enkel voorbehouden voor televisieprogramma’s. Ook radioprogramma’s gebruiken het om een hype te ontwikkelen. Denk maar aan het programma Hautekiet op radio 1. #Hautekiet was meermaals trending op Twitter. De programmamakers gebruiken het sociale medium constant om te interageren met hun luisteraars.

1.2.2.3 Regionale televisieomroeporganisaties en hun lineair aanbod

Regionale televisieomroeporganisaties hebben een specifieke decretaal vastgelegde opdracht. Deze werd recent gewijzigd bij het decreet van 21 februari 2014 houdende wijziging van diverse bepalingen over de regionale televisieomroeporganisaties van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie_.

Volgens het Mediadecreet moeten regionale omroepen eigen programma’s uitzenden waarin ze er naar streven om “de uitdrukkingsmogelijkheden van de plaatselijke bevolking te ontwikkelen en haar deelname eraan aan te moedigen”.

Door de aanpassing van het Mediadecreet werd een opdracht toegevoegd, namelijk:

1° van een zo groot mogelijk aantal kijkers binnen het verzorgingsgebied met programma’s met

regionale informatie over het verzorgingsgebied te bereiken;

2° een hoge mate van betrokkenheid van kijkers bij de programma’s door het aanbod van

interactieve toepassingen te verzekeren;

3° een actief diversiteitsbeleid in de organisatie en in het programma-aanbod te voeren.

Met de decreetswijziging wordt ook een jaarlijkse vergoeding door de dienstenverdelers voorzien, te verdelen op basis van het bereik. (zie ook infofragment 21)

De Vlaamse regionale televisieomroepen hebben ook een samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Regering (2012-2016). Ze krijgen een structurele subsidie in ruil voor verschillende engagementen. Op basis van de resultaten van een onderzoeksrapport zal er binnenkort een nieuwe samenwerkingsovereenkomst afgesloten worden.

Vlaanderen kent 10 regionale televisieomroepen. Deze hebben zich verenigd in de koepelorganisatie Niet-Openbare Regionale Televisieverenigingen Vlaanderen (NORTV).

Erkenningen voor regionale televisie worden uitsluitend verleend aan vzw’s, die verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de zenders. De exploitatie van de zenders gebeurt meestal door exploitatiemaatschappijen.[42] Deze maatschappijen maken het mogelijk om private investeerders aan te trekken en vormen aldus het zakelijk management van de regionale zenders. In tegenstelling tot de vzw’s is het voor de exploitatiemaatschappijen wel mogelijk om banden te hebben met andere commerciële (media)bedrijven. In onderstaande tabel 17 vindt de lezer een overzicht van de regionale televisieomroepen, de erkende vzw’s en de exploitatiemaatschappijen.

Sinds 2015 maakt ATV, samen met TV Oost en TV Limburg gebruik van één exploitatiemaatschappij, De Buren.

Op 11 maart 2015 ging de Niet-openbare Regionale Televisievereniging Brussel vzw in vereffening. Daarop volgde een herschikking van de Brusselse media. Er werd een nieuwe vzw opgericht: Vlaams-Brusselse media vzw. Deze vzw bundelt alle Brusselse nieuwsmedia, op radio, tv, print en internet, onder het merk Bruzz.

Regionale omroep	VZW	Ondernemingsnummer	Exploitatiemaatschappij	Ondernemingsnummer
ATV	Antwerpse Televisie vzw	432073038	De Buren nv	455948795
AVS	Audio Video Studio Oost-Vlaamse Televisie vzw	424806847
Focus	Focus TV – Regionale TV voor het noorden van West-Vlaanderen vzw	448696363	Regionale Media Maatschappij nv	475952274
Ring TV	Regionale Televisie Vlaams-Brabant-Halle-Vilvoorde vzw	451344166
ROB TV	Regionale Omroep Brabant vzw	433509331	Vlaams-Brabantse Mediamaatschappij nv	448442084
RTV	TV-Kempen en Mechelen vzw	454986517	RTV bvba	461812545
Bruzz	Vlaams-Brusselse Media vzw	547949238
TVL	Tele-Visie-Limburg VZW	448289854	De Buren nv	455948795
TV Oost	Regionale Televisie Aalst-Dendermonde-Sint-Niklaas, Dagelijkse Regionale Informatie en Educatie vzw	448803063	De Buren nv	455948795
WTV Zuid	West-Vlaamse Televisie Omroep Regio Zuid vzw	431247746	Regionale Media Maatschappij nv	475952274

Tabel 17: Regionale televisieomroeporganisaties

In Figuur 5: Regionale televisieomroeporganisaties in Vlaanderen worden de dekkingszones van de verschillende Vlaamse regionale omroepen uitgetekend.

Figuur 5: Regionale televisieomroeporganisaties in Vlaanderen - tekstuele beschrijving figuur 5

1.2.2.4 Niet-lineaire televisiediensten

Naast de “klassieke” lineaire kanalen kan een televisieomroeporganisatie ook niet-lineaire televisiediensten aanbieden. Dit zijn diensten die de gebruiker de mogelijkheid bieden om audiovisuele programma’s te bekijken op zijn individuele verzoek en op het door hem gekozen moment op basis van een door de omroeporganisatie geselecteerde programmacatalogus.[43] Het gaat hier dus in de eerste plaats over de zogenaamde Video-On-Demand (VOD) diensten die de omroepen aanbieden (catch-up tv zoals “net gemist” en “ooit gemist”).[44] In een ruimere definitie omvat dit tevens andere televisiediensten die op een niet-lineaire wijze worden aangeboden door distributeurs zoals het pauzeren en terugspoelen van live-uitzendingen en de interactieve toepassingen die binnen het digitale aanbod van Telenet en Proximus zitten (foto’s, spelletjes, digitext, muziek…).

Ook het Amerikaanse Netflix is een niet-lineaire omroepdienst volgens het Mediadecreet. Netflix is immers zelf verantwoordelijk voor de inhoud van de omroepdienst en organiseert die ook zelf (d.w.z. Netflix stelt zelf het programma-aanbod samen). Netflix is een Amerikaans bedrijf maar regelt zijn Europese activiteiten vanuit een vestiging in Nederland. Het ressorteert dus niet onder de bevoegdheid van de VRM.

INFOFRAGMENT 7: NETFLIX

Netflix gold bij haar intrede in Europa in 2012 als een belangrijke internationale uitdager van de gevestigde waarden op de nationale Europese televisiemarkten. Het Amerikaanse bedrijf is sinds september 2014 actief in België. In Vlaanderen reageerden Proximus en Telenet op deze concurrent door hem te omarmen. Proximus biedt Netflix rechtstreeks aan aan zijn klanten via de digibox. Telenet is momenteel nog in onderhandeling met Netflix. Op die manier proberen ze het aantal cordcutters (mensen die hun kabeldiensten opzeggen) te beperken. Dat is uiteraard niet de enige tegenzet. De dienstenverdelers trachten zulke bedreigingen ook te counteren door meer te investeren in eigen producties, denk maar aan de reeks Chaussée d’amour van Telenet. Uit de cijfers blijkt dat deze maatregelen erin slagen cordcutting een marginaal fenomeen te houden. De strategie van Netflix is globaal. Het biedt wereldwijd (met uitzondering van de Krim, Syrië, China en Noord-Korea) streaming video on demand via het internet aan. Het wil enkel content aankopen die in alle landen getoond kan worden. In dit kader past de samenvoeging van hun Vlaams en Waals aanbod. De opkomst van initiatieven zoals Netflix zorgt ervoor dat wetgevers nakijken of de regelgeving moet worden aangepast. In Europa zou het kunnen dat Netflix binnenkort verplicht moet investeren in lokale producties. Vlaamse distributeurs moeten elk jaar investeren in Vlaamse tv-producties. Netflix, een concurrent moet dat vooralsnog niet doen. De Europese Commissie heeft nu een voorstel goedgekeurd dat dat mogelijk maakt. De Commissie heeft in haar update van de richtlijn audiovisuele mediadiensten de mogelijkheid ingeschreven om zo’n investeringsplicht uit te breiden naar on-demandplatformen als Netflix en Amazon Prime. Momenteel heeft Netflix al geïnvesteerd in een Europese productie, Marseille, en werkt het nog aan eigen reeksen in andere Europese landen.

Tabel 18: Niet-lineaire televisiedienstengeeft een overzicht van de niet-lineaire diensten die op het moment van redactie bij de VRM zijn aangemeld.

Benaming Televisiedienst	Onderneming	Ondernemingsnummer
Actua +	Actua-Tv bvba	859875603
Actua TV
Look@z	Belgian Business Television nv	461874705
Kanaal Z
CAZ	Bites Europe nv	466252967
JAXXX	Life!TV Broadcasting Company nv[45]	873859736
Club 41
Q2	Medialaan nv	432306234
iWatch
KADET
Vitaya
VTM
Vtm.be
VTMKzoom
Njam!	Njam! nv	830498855
NTV	NTV nv	459509388
Video-On-Demand	Coditel Brabant bvba	403107452
VIER	SBS Belgium nv	473307540
VIJF
MEER VIER
MEER VIJF
Seniorennet	Seniorennet nv[46]	475811427
Tv Overal	Skynet iMotions Activities nv	875092626
Video-Op-Aanvraag
Movie Me
Studio 100 tv	Studio 100 TV nv	540814788
Telenet A La Carte	Telenet bvba	473416418
Evenaar	Via Plaza nv	818465610
Net gemist / ooit gemist	VRT nv	244142664
Eén
Canvas
Ketnet / Op Twaalf
Rainbow Pass	Proximus nv	202239951
X-Adult Pass
D.W.I.K.	Connectingdots bvba	627961865

Tabel 18: Niet-lineaire televisiediensten

[35] Er bestond enige tijd verwarring over welke onderneming precies de overnemer was nl. Telenet of moedermaatschappij Liberty Global. De rechtspersoon die het belang in De Vijver media overnam is Telenet Service Center BVBA. Die rechtspersoon behoort tot de Telenet-groep, en dus is het zeker juist om te zeggen dat Telenet een belang in De Vijver Media nam. De Telenet groep wordt echter gecontroleerd door Liberty Global, omdat Liberty Global meer dan 50% van de aandelen van Telenet in handen heeft. In haar mededingingsrechtelijke analyse kijkt de EC altijd naar de entiteit die uiteindelijk zeggenschap (control) heeft. Vandaar dat de EC persberichten vermelden dat Liberty Global een belang in De Vijver Media nam.

[36] Europese Commissie, “Concentraties: Commissie geeft Liberty Global toestemming voor verwerving controlebelang in De Vijver Media - na toezeggingen” “http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-4481_nl.htm, 24 februari 2015.

[37] Opening faillissement sinds 7 juni 2016

[38] De Morgen, “Tv kijken doe je in groep”, 10 februari 2016.

[39] De Tijd, “Lineaire televisie is niet dood”, 10 november 2015.

[40] Het Laatste Nieuws, “Wie moet ‘De Mol’ nét voor de finale verlaten?”, 14 maart 2016.

[41] De Morgen, “De mol komt boven op het internet”, 14 maart 2016.

[42] De mogelijkheid om zonder exploitatiemaatschappij te functioneren werd door de decreetswijziging van 21/02/2014 ingeperkt. Regionale omroepen waarvan het bereik te sterk daalt zullen in de toekomst verplicht worden een overeenkomst aan te gaan met een exploitatiemaatschappij.

[43] Deze definitie werd overgenomen uit het Mediadecreet.

[44] Telenet en Proximus bieden nog andere programma’s aan via VOD, maar deze maken geen deel uit van het Vlaamse aanbod. Daarom werden de VOD-diensten van bijvoorbeeld Discovery Channel, Karaoke Channel, La Une, La Deux, History Channel niet in dit overzicht opgenomen.

[45] Opening faillissement sinds 7 juni 2016

[46] Gerechtelijke ontbinding of nietigheid sinds 22 maart 2016