1.2.1 Contentleveranciers

De Vlaamse tv-markt wordt gekenmerkt door een groot aanbod aan lokale content. Deze content kan door de omroepen in huis aangemaakt zijn of aangeleverd worden door productiehuizen. Niet alle programma’s die op de Vlaamse tv te zien zijn worden ontwikkeld door Vlaamse omroepen en productiemaatschappijen. Er worden ook buitenlandse audiovisuele producties aangekocht. Dit valt echter buiten de scope van ons onderzoek.

1.2.1.1 Contentproductie door televisieomroeporganisaties

Televisieomroeporganisaties staan - afhankelijk van het profiel van de zender - in min of meerdere mate zelf in voor de aanmaak van de programma’s die zij uitzenden. Onder andere journalisten, schermgezichten, producers en technische medewerkers werken hieraan in dienstverband mee. Daarnaast schakelen de omroepen voor de realisatie van programma’s soms zelfstandige medewerkers of facilitaire bedrijven in. Dit model wordt voornamelijk gehanteerd voor nieuws en sport, en bij de publieke omroep ook voor cultuur en educatie.[20]

De organisaties die in Vlaanderen actief zijn als televisieomroeporganisatie worden verderop onder punt “Aggregatie: Televisieomroeporganisaties” vermeld. De openbare omroep werkt voor de aanmaak van tv-programma’s met één intern productiehuis, terwijl dat er vroeger meerdere waren. Maar door een herstructurering werd de productie samengevoegd met de netten (Eén, Canvas, Ketnet). Het productiehuis heet overkoepelend “Media en productie”. Daarnaast is er de directie VRT Informatie die op haar beurt VRT Nieuws en VRT Sport onder zich heeft. Dat luik van de productie voor aanbod van verschillende netten zit nog apart.

1.2.1.2 Productiehuizen

Vlaamse productiehuizen bedenken en realiseren originele formats of zetten bestaande internationale formats om naar een Vlaamse versie. De Flanders DC Studie[21] onderscheidt verschillende processen van creatie:

Ontwikkeling door de omroep: een omroep heeft een idee of concept uitgewerkt voor de ontwikkeling van een programma en geeft de opdracht aan een productiemaatschappij om deze productie uit te werken. Hierbij is de omroep opdrachtgever en treedt een productiemaatschappij op als uitvoerend producent.
Uitwerking door de productiemaatschappij: een omroep wenst een bepaald concept uit te werken, i.e. identificeert een bepaalde behoefte of opportuniteit in de markt, en vraagt aan een productiemaatschappij het concept uit te werken en een productie of programma vorm te geven op basis van een aantal criteria. Hierbij is de productiemaatschappij de creator van het programma.
Creatie door de productiemaatschappij: een productiemaatschappij of een individuele producer kan een idee hebben voor een productie en dit gezamenlijk met een omroep verder uitwerken. Hierbij neemt de productiemaatschappij het initiatief.

Het magazine InsideTV publiceert wekelijks een overzicht van producties van productiehuizen op tv en in productie, met vermelding van de omroep waarvoor dit programma bestemd is. InTabel 11: Vlaamse productiehuizenwerd op basis van deze informatie een overzicht gemaakt van Vlaamse productiehuizen die in de eerste jaarhelft van 2016 content maakten voor Vlaamse zenders of waarvan de content uitgezonden werd. Erg vaak betreft het kleine ondernemingen met de aanmaak van slechts één enkel programma als activiteit.

Productiehuis	Ondernemingsnummer	Productiehuis	Ondernemingsnummer
100.000Volts.tv (Quality Levels bvba)	888848810	Panenka nv	556984688
Bert Smets Productions bvba[22]	469941046	Pinceel Producties (natuurlijk persoon)	768077474
Blazhoffski België bvba	809118867	Pretpraters nv	843892278
Borgerhoff & Lamberigts TV nv	843959188	Red Pepper Media bvba	896899117
Broektoe bvba	844268796	Riche, Riche, Riche bvba	475037407
Caviar Brussels bvba	458891756	RV Productions nv	421326527
Ciné Cri de Coeur bvba	872110568	Saludtv (een afdeling van Kasona bvba)	456293344
De B. Ploeg bvba	429877670	Seamonster bvba	837134150
De Chinezen nv	840958326	SBS Belgium nv (intern productiehuis)	473307540
De Filistijnen bvba	865144582	Shelter (productiecel onder TvBastards)	445055103
De wereldvrede bvba	525815422	Skyline Entertainment nv	462318133
DED’s It cvba	474271503	Smooth Media bvba	524748521
deMENSEN nv	474766993	Sputnik TV bvba	862245074
Endemolshine Belgium nv	456086872	Story BLVD bvba	832358285
Eyeworks Film & TV Drama bvba[23]	863293961	Storyrunner bvba	847805833
FBO bvba	880497902	Stromboli pictures nv	829394243
FremantleMedia Belgium nv	441647730	Studio 100 nv	457622640
Geronimo bvba	838652102
G.H.I. nv	435961946	Studio Epwerk (natuurlijk persoon)	536549956
Het Konijn bvba	479891959	Sylvester Productions nv	450334574
Het Nieuwshuis bvba	838492546	TNT Produkties bvba	456278991
Hoaxland bvba	554858410	Toespijs bvba	521880982
Hotel Hungaria bvba	810368286	TrendTV nv (El Horia)	895970786
Koeken Troef Bvba	808691968	TvBastards nv (intern productiehuis Medialaan)	445055103
Lionheart Productions bvba	827050209	VRT (intern productiehuis)	244142664
L.N.M. bvba (Diamond City Films)	440793536	Walking The Dog ebvba	467188721
Lunanime bvba	439100984	Warner Bros. International Television Production België Specials bvba	845231175
Medialaan (intern productiehuis)	432306234	Woestijnvis nv	460337749
Menuet bvba	450290430	XINIX nv	441745720
Nieveranst bvba	534478512	Zie Ze Doen bvba	466952654
Njam! nv (intern productiehuis)	830498855	Zodiak Belgium nv	462185303
Off World bvba	456635319	Zonderling (vennootschap onder firma)	821036902
Operatie Koekoek (productiecel onder TvBastards)	445055103

Tabel 11: Vlaamse productiehuizen

Bron: samengesteld a.d.h.v. InsideTV

In hoofdstuk 3 wordt verder ingegaan op de klantrelaties tussen deze productiehuizen en de verschillende omroepen. Naast de productiehuizen die vermeld worden in Tabel 11: Vlaamse productiehuizenzijn er nog Vlaamse ondernemingen die omwille van hun NACE-code gekend zijn als productiehuis. De VRM heeft geen weet van de programma’s die zij maken. Mogelijkerwijze beperken zij zich tot de aanmaak van reclamefilms of bioscoopfilms.

Ook Mediarte, het sociaal fonds van het paritair comité voor de audiovisuele sector, publiceert een lijst van productiehuizen op zijn website. Een groot aantal Vlaamse productiehuizen zijn lid van de beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Producenten” (VOTP).

INFOFRAGMENT 4: STIMULERING VAN DE AUDIOVISUELE SECTOR DOOR DE DIENSTENVERDELERS

Op 17 januari 2014 werd een wijziging aan het Mediadecreet doorgevoerd met de invoering van een stimuleringsregeling voor de audiovisuele sector als gevolg.

Iedere dienstenverdeler dient voortaan deel te nemen aan de productie van audiovisuele werken, ofwel onder de vorm van een financiële bijdrage aan de coproductie van audiovisuele werken, ofwel onder de vorm van een gelijkwaardige financiële bijdrage aan het Vlaams Audiovisueel Fonds.

De bijdrage wordt besteed aan Vlaamse, kwalitatieve, onafhankelijke producties in reeksvorm.

Het forfaitaire bedrag van de deelname van elke dienstenverdeler aan de productie van audiovisuele werken bedraagt 3 miljoen euro per jaar. In afwijking daarvan kan de dienstenverdeler opteren voor een deelname voor een bedrag van 1,3 euro per abonnee van de desbetreffende dienstverdeler in het Nederlandse taalgebied.

In deze regeling werd ook een rol voorzien voor de VRM, meer bepaald wat betreft de erkenning en de opvolging van de coproductieprojecten. Op drie jaar tijd werden er zes Vlaamse coproducties opgestart waaronder de reeks Callboys. Tegelijkertijd ging ongeveer 5,6 miljoen euro naar het VAF.

1.2.1.3 Creatieve crew via beheersvennootschappen

Auteurs, uitvoerende kunstenaars en producenten kunnen auteursrechten over hun programma’s doen gelden. Dit wordt in België geregeld door boek XI in het Wetboek van economisch recht (hierna:WER).

Wanneer hun programma’s uitgezonden worden op televisie hebben auteurs en houders van naburige rechten enerzijds recht op uitzendrechten, een vergoeding die geregeld wordt tussen de rechtenhouder/beheersvennootschap en de omroep. Anderzijds zijn er de kabelrechten voor de verdeling van de programma’s over kabel of satelliet.

Auteurs moeten, zoals bepaald in artikel XI.224 §1 WER beroep doen op een beheersvennootschap om deze kabelrechten/vergoedingen te innen (verplicht collectief beheer).

Er zijn beheersvennootschappen voor verschillende categorieën van rechthebbenden. De vennootschappen die actief zijn in Vlaanderen rond audiovisuele producties staan opgesomd in Tabel 12: Beheersvennootschappen.

Beheers-vennootschap	Ondernemingsnummer	Omschrijving
AGICOA	426385274	Vertegenwoordigt de Belgische en internationale producenten van audiovisuele werken
BAVP	456222078	Vertegenwoordigt de producenten van audiovisuele werken
deAuteurs	837299149	Beheert de auteursrechten verbonden aan de exploitatie van literaire werken, illustraties en strips, podiumkunsten en audiovisuele werken van Nederlandstalige auteurs
IMAGIA	456381634	Vertegenwoordigt de producenten van muziek en videoclips
JAM	455162008	Beheert de auteursrechten van de journalisten
PlayRight/URADEX	440736227	Beheert de naburige rechten van uitvoerende kunstenaars
Procibel	455690558	Vertegenwoordigt audiovisuele producenten voor het kopiëren voor eigen gebruik in België
SABAM	408860839	Beheert de auteursrechten van auteurs, componisten en uitgevers
SACD	429747315	Vertegenwoordigt auteurs binnen de categorieën televisie- en radiofictie, bioscoopfilm, theater, dans, scènemuziek en multimediafictie
Scam	429747315	Vertegenwoordigt auteurs binnen de categorieën audiovisuele en radiodocumentaire, literatuur, geschriften, beelden, illustraties en foto’s, wetenschappelijk en pedagogisch werk, multimedia non-fictie
SOFAM	419415330	Beheert de auteursrechten in de visuele kunsten

Tabel 12: Beheersvennootschappen

27 Belgische beheersmaatschappijen hebben zich verenigd in de belangenvereniging Arthena. Hierboven lijsten we enkel de relevante beheersmaatschappijen voor dit rapport op.

De Belgische beheersmaatschappijen hebben doorheen de jaren een grote schuld aan de rechthebbenden opgebouwd. Eind 2013 bedroeg deze 524 miljoen euro.[24]

1.2.1.4 Facilitaire bedrijven

Productiehuizen of omroepen staan niet altijd zelf in voor alle stappen in het productieproces van een televisieprogramma. Zij doen vaak een beroep op facilitaire bedrijven die hen bijstaan in het ontwerpen, produceren en realiseren van televisieomroepprogramma’s.

Het gamma aan diensten die facilitaire bedrijven kunnen leveren aan productiehuizen is erg breed: pre-productie, opnames, montage en ondertiteling zijn enkele voorbeelden van de activiteiten van facilitaire bedrijven. Door de brede waaier aan mogelijke diensten en het feit dat voor het leveren ervan soms één persoon voldoende is, is er een enorm groot aantal facilitaire bedrijven.

De beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Facilitaire Bedrijven” (VOTF) en het Sociaal Fonds voor de Audiovisuele Sector (Mediarte) stellen op hun sites ledenlijsten beschikbaar. Daarnaast zijn ook heel wat zelfstandigen actief voor het aanleveren van soortgelijke dienstverlening. Zij hebben zich gegroepeerd onder de benaming ZIDAS, een groepering binnen VOTF van freelancers zonder vast statuut.

Tabel 13: Televisie facilitaire bedrijven geeft een overzicht van de voornaamste facilitaire bedrijven bekend bij de VRM.Deze informatie is gebaseerd op de lijst met leden van de beroepsvereniging “Vlaamse Onafhankelijke Televisie Facilitaire Bedrijven” (VOTF) en een lijst die beschikbaar gesteld werd door het Sociaal Fonds voor de Audiovisuele Sector (Mediarte).

Ondernemingsnaam	Ondernemingsnummer	Ondernemingsnaam	Ondernemingsnummer
1elevation bvba	861560631	K5 ebvba	473165802
2frame bvba	461207977	Kadenza Media bvba	475550616
Apstrakt bvba	424104784	Lites nv	438811073
Aquacam bvba	878477134	Live Is Life bvba	864869024
ArtQuakeCommunication ebvba	478961650	Lurni Technologies bvba	458730222
Bal International ebvba	480144060	Medialife bvba	886029276
Beast Animation bvba	865749447	Mojuice bvba	876093409
Beeldspraak ebvba	473504906	Mood Media Belgium nv	459799596
Broadcast Assistance TV & Video Productions bvba	459993301	Motomediateam (gewone commanditaire vennootschap)	836195329
BTI Studios nv	466037191	Moxy bvba	886517840
C-view bvba	810329684	New Impact nv	435511984
Claerbout Studio bvba	863651673	News & Communication Network bvba	882240833
Colli-Bri bvba	447586506	NEP Belgium nv[25]	436482083
Condor Post Production Digital Media ebvba[26]	473403055	Night & Day Productions nv	440307051
Creative Conspiracy nv	473522524	Norvell Jefferson Productions bvba	475066903
Cristal Clear Media Producties vzw	465010278	Novid nv	459113866
DB Video Productions ebvba	463556169	Option Facilities nv	449462168
Digital Media Content bvba	897131026	Pix it nv	446969466
Digital Mediafacilities nv	452458973	Postorgamickitchen bvba	808219440
Domain-an-Sainte bvba	449392090	PRG Projects nv[27]	462106218
E.S. Broadcast Media ebvba	439140675	Raygun bvba	879485340
Earth in Motion bvba	818668518	Redroot bvba	894452935
Eurogrip ebvba	459727738	Ronsmans bvba	400652362
Exit 399 nv	455687192	Schaduwen ebvba	479647083
Experience ebvba	461899944	Sen Studio bvba	472617355
Eye-Catcher cvba	440315563	Skript bvba	434237524
Eye-Lite Flanders bvba	521981348	Sonicfilm nv	879809794
Final Draft ebvba	454024534	Sonybel nv	454085407
Filmmore Belgium bvba	832628501	Sorry Productions ebvba	472889648
Grid bvba	455623549	Studio Bal Gehakt bvba	475892490
Grikaros nv	460830370	Studio MM bvba	465427477
Happy few ebvba	465437573	Teleportel Europe nv	444980075
Headline N.F.P. bvba	441840641	The Subtitling Company bvba	473022676
Homerun Records bvba	897460430	TV Connections bvba	463029993
Hoax bvba	476133903	VideoCrew bvba	832568222
Hoaxland bvba	554858410	Videohouse nv	437799404
Hove Media bvba	533874340	Vidi-Square AV Solutions & Video Rental nv	460452268
Immersive bvba	810678884	Viewblaster bvba	891922918
Jan Verbeke Producties bvba	831523392	Warner Bros International Television Production Belgium bvba	479332626
Mediaventures ebvba	449890552	Wim Robberechts & Co nv	425666583
Milagro nv	438037251	XL Video bvba	462185105

Tabel 13: Televisie facilitaire bedrijven

1.2.1.5 Reclameregie

Naast redactionele content kunnen de televisieomroepprogramma’s commerciële communicatie, zoals reclame, telewinkelen of product placement, bevatten. De manier waarop deze in de programmatie mag geïntegreerd worden, is aan regels onderhevig, zoals vastgelegd in artikels 47-101 van het Mediadecreet. Voor de openbare omroep VRT gelden specifieke regels.

Televisiezenders verzorgen hun reclameregie doorgaans intern. Toch zijn er enkele externe reclameregies op de markt aanwezig.

Aanbieder	Ondernemings nummer	Soort Regie	Televisieomroep
Actua-TV bvba	859875603	Intern	Actua TV
Bites Europe NV[28]	466252967	Intern	CAZ (non-spot[29] en creatieve formules)
Life!TV Broadcasting Company nv[30]	873859736	Intern	Just
Medialaan nv	432306234	Intern/extern	VTM, Q2 (vroeger 2BE), Vitaya, vtmKzoom, Kadet, Stievie (Stievie nv)
Make Up Your Brand bvba (nevenvennootschap van Ment Media bvba)	811546936	Intern	MENTtv (regionale reclame en sectorgerichte reclame)
Ntv nv	459509388	Intern	PlattelandsTV (non-spot)
ORR bvba	871034858	Extern	AVS (regionale zender), Stories TV (Vlamex nv)
Regionale TV Media nv	448708637	Extern	Regionale zenders
SBS Sales Belgium nv	456631755	Intern/Extern	VIER, VIJF, Studio 100 TV (Studio 100 TV nv), Njam! (Njam! nv), Play Sports (Telenet bvba)
Skynet iMotion Activities nv	875092626	Intern	Proximus 11, Zoom
Transfer nv	841954753	Extern	CAZ spotcampagnes (Bites Europe NV)[31], Kanaal Z (Belgian Business Television NV), Dobbit TV (Dobbit NV), LACHT (Bites Europe nv)[32], Evenaar (Via Plaza nv), Menttv (nationale reclame, Ment Media bvba), PlattelandsTV (spotcampagnes, Ntv nv)
VAR nv	441331984	Extern	Eén, Canvas

Tabel 14: Reclameregie televisie van de voornaamste Vlaamse televisieomroepen

Enkel de spelers die onder Vlaamse bevoegdheid vallen worden hierboven vermeld, maar het aanbod aan televisieomroepen waar de Vlaamse kijker toegang tot heeft is ruimer is en omvat ook buitenlandse zenders die zich richten op Vlaanderen (zie ook onder sectie 3.4.2 De wereld in Vlaanderen).

INFOFRAGMENT 5: NIEUWE EVOLUTIES OP TELEVISIE-ADVERTENTIEMARKT

Er beweegt heel wat op de televisiereclamemarkt. Proximus lanceerde eind 2015 op Proximus TV een proefproject voor gerichte advertenties. Voor een eerste test ging Proximus in zee met Dobbit TV en zijn reclameregie Transfer. De focus lag op het aanspreken van de lokale markt.

Vanaf 1 september 2016 begon Proximus een nationale test met gepersonaliseerde reclame in samenwerking met VTM, RTBF en RTL. Proximus contacteerde hiervoor eind juli zijn klanten met de aankondiging dat de algemene voorwaarden veranderd werden: “… de advertenties op tv afgestemd kunnen worden op het profiel van de klant, gebaseerd op zijn klantengegevens en dan met name zijn administratieve gegevens, zijn gebruik van Proximus TV of andere Proximus-diensten […] Proximus kan de verzamelde gegevens anonimiseren en aggregeren voor interne en externe rapportering over kijkgedrag.”

Klanten die niet willen deelnemen aan het project, kunnen dit aangeven via hun account. De tests beginnen in TV Replay, een dienst om uitgesteld te kijken. In de toekomst moet dit ook live kunnen werken en wil Proximus met alle zenders samenwerken.

Ook Telenet begint midden november 2016 met een test voor gerichte reclame. Voorlopig zal die enkel te zien zijn op VIER en VIJF, maar Telenet voert gesprekken met meerdere zenders. In tegenstelling tot Proximus gaat het hier over lineaire televisie. Bij Proximus hebben klanten de optie om hun persoonlijke informatie al dan niet te delen. Telenet werkt met vier gradaties van hoe ver de gebruiker wil gaan in het delen van gebruiksgegevens.[33]

Het is belangrijk om weten dat de verantwoordelijkheid voor de reclame, bij de omroepen blijft. Hieronder de workflow voor gepersonaliseerde reclame^{^[34]}

Distributeur	Omroep	Mediacentrale	Adverteerder
Verzamelt en analyseert zijn kijkdata en ontwerpt een systeem om gepersonaliseerde reclame aan te kunnen bieden	Brengt de inventaris overeen met het doel van de adverteerder en verkoopt de reclame	Definieert het doelpubliek van de adverteerder	Maakt een product bekend aan een doelpubliek

Een ander initiatief is Spott. Vanaf eind april 2016 kunnen kijkers van VRT en VTM gebruik maken van deze nieuwe app. Je kan ermee kopen wat je op tv ziet. Spott herkent op basis van het geluid naar welk programma je kijkt. Op je smartphone duiden rode bollen aan welke producten je kan kopen en hoeveel ze kosten. Vervolgens word je doorgestuurd naar een online shop waar je het product kan kopen. Het gaat om een testproject en is een samenwerking tussen ontwikkelaar Appiness, Medialaan, BBDO, VRT, Proximus en iMinds. Voorlopig kan je de app enkel gebruiken tijdens bepaalde programma’s.

[20] Schrauwen, J., Demol, M., Van Andel, W. en Schramme, A. (2014), Onderzoeksrapport: creatieve industrieën in Vlaanderen – update. Flanders DC.

[21] Schrauwen, J., Demol, M., Van Andel, W. en Schramme, A. (2014), Onderzoeksrapport: creatieve industrieën in Vlaanderen – update. Flanders DC.

[22] Bert Smets Productions bvba produceerde Hopla voor Ketnet. Sinds 27 november 2009 werd het overgenomen door Lascaux nv. Dit bedrijf ging op 18 december 2015 in vereffening. Bert Smets Productions bvba blijft in deze lijst opgenomen omdat Hopla nog altijd uitgezonden wordt op Ketnet.

[23] Eyeworks werd overgenomen door het Amerikaanse Warner (WBIT België). Eyeworks België zal echter onder eigen naam een aantal programma’s blijven produceren.

[24] Antwoord op schriftelijke vraag nr. 6-791 van Jean-Jacques De Gucht (Open VLD) 8 januari 2016 aan de vice-eersteminister en minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse Handel.

[25] Outside Broadcast, het facilitair bedrijf dat onder meer heel wat Belgische sportwedstrijden, concerten en festivals op televisie brengt, veranderde van naam. Outside Broadcast nv werd vervangen door de internationale groepsnaam NEP Belgium nv.

[26] Sluiting wegens faillissement sinds 5 mei 2015

[27] Vroegere XL Holding bvba

[28] CAZ gaat vanaf 1 januari 2017 in regie bij Medialaan nv

[29] Non-spot advertising: sponsoring en product placement/ Spot advertising: reclamefilmpjes.

[30] Opening faillissement sinds 7 juni 2016

[31] CAZ gaat vanaf 1 januari 2017 in regie bij Medialaan nv

[32] LACHT werd in 2016 stopgezet.

[33] Ben Serrure, De Tijd, “Telenet begint met tv-reclame op maat”, 13 september 2016.

[34] Bewerking door de VRM van European audiovisual observatory (2016), Yearbook 2015 key trends, Television, cinema, video and on-demand audiovisual services – the pan-European picture, p. 37.