1.1.3 Distributie: radiosignaaltransmissie

De verspreiding van radio-omroepsignalen vanuit de studio naar de luisteraar kan op verschillende manieren gebeuren: via de ether, satelliet, kabel of het internet. Er kan ook een onderscheid gemaakt worden tussen analoge en digitale radio.

1.1.3.1 Radiosignaaltransmissie via de ether

1.1.3.1.1 Analoog

Traditioneel worden radiosignalen verspreid via analoge FM- of AM-uitzendingen. Hoewel de lokale omroepen vaak zelf eigenaar zijn van hun zendinstallatie, wordt er voor de uitbating ook regelmatig beroep gedaan op de diensten van gespecialiseerde firma’s. Landelijke radio’s maken voor hun uitzendingen gebruik van de diensten van zenderoperatoren. De openbare omroep VRT stond tot voor enkele jaren zelf in voor de eigen uitzendingen, maar tegenwoordig worden de uitzendingen verzorgd door Norkring België.

Aanbieder	Ondernemingsnummer	Verzorgt o.a. uitzendingen voor:
Broadcast Partners	Nederland	JOE, QMusic, Radio Maria
Noël d'Hont	428950133	Club FM, FamilyRadio, kleinere lokale radio’s
Norkring België	808922491	VRT
TVV Sound project bvba	473704646	Nostalgie, Radio Minerva, VBRO, Topradio, Hit FM, City-Music, RGR, Randstad FM, kleinere lokale radio’s

Tabel 10: Zendoperatoren

1.1.3.1.2 Digitaal

Digitale Radio of DAB wordt verspreid via digitale signalen. Samen met de radiosignalen kan aanvullende informatie zoals verkeers- of programma-informatie worden meegestuurd. Vanaf 1997 werden in Vlaanderen de VRT-uitzendingen als enige via DAB verspreid. Sinds 2008 gebeurt dit door tussenkomst van Norkring.

Om naar digitale radio te kunnen luisteren is er wel een DAB-toestel nodig.

Sinds kort bestaat er ook DAB+, de verbeterde versie van DAB (de ontvangst vereist een DAB+ compatibel toestel). Er kunnen meer zenders uitgezonden worden aan een nog betere kwaliteit. Op termijn zullen er bij DAB+ ook interactieve mogelijkheden bijkomen zoals het pauzeren van live radio.

In België is het aantal luisteraars eerder beperkt. Enkel de early adopters maken al volop gebruik van de digitale radio. Dit komt doordat het aanbod via DAB in eerste instantie zeer beperkt was; enkel de publieke radiozenders van de VRT en de RTBF waren digitaal te beluisteren.

Norkring startte in 2014 met het investeren in DAB+ in Brussel. Op 6 mei 2015 werd het netwerk operationeel. Daarna willen ze de dekking uitbreiden om tegen 2017 in heel Vlaanderen te kunnen uitzenden.

Ondertussen zijn een 7-tal particuliere radio-omroeporganisaties actief via DAB+. De landelijke private radio-omroepen worden binnenkort decretaal verplicht om te investeren in DAB+, met het oog op een analoge switch-off. De precieze datum hiervoor ligt nog niet vast.

In het buitenland is DAB/DAB+ al veel populairder. De eerste Europese landen die DAB invoerden waren Noorwegen, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Denemarken. Daarna kwamen Nederland en Duitsland, nagevolgd door Polen, Italië en Frankijk. Noorwegen zal waarschijnlijk het eerste land zijn dat een digitale switch-over maakt in 2017 en aldus de analoge uitzendingen stopzet.

1.1.3.2 Radiosignaaltransmissie via de kabel

Naast de klassieke omroepsignaaltransmissie via de ether, bestaat er ook transmissie via de kabel. De kabelmaatschappijen die deze dienst in combinatie met televisie leveren worden onder punt 1.2.3 Distributie: Omroepsignaaltransmissie vermeld.

Indien een omroeporganisatie uitsluitend via kabel gedistribueerd wordt, valt zij volgens het Mediadecreet onder de categorie “Andere radio-omroeporganisaties”.

1.1.3.3 Radiosignaaltransmissie via de satelliet

Via het satellietaanbod TV Vlaanderen (een product van M7-groep, zie verder onder punt 1.2.3.4) kunnen de Vlaamse publieke radiozenders en landelijke private zenders Qmusic, JOE en Nostalgie ontvangen worden.

1.1.3.4 Internetradio

Radio kan op verschillende manieren via het internet verspreid worden. Er bestaan platformen voor de verdeling van radio over het internet (bv. Radionomy), platformen voor streaming (bv. Spotify) en collaboratieve platformen (bv. Soundcloud). Maar ook via sociale netwerken, webradio, geconnecteerde apparaten of gameconsoles kan er radio gestreamd worden. Bij streaming is het mogelijk om rechtstreeks uitgezonden of opgenomen audio te beluisteen. Dit houdt in dat de data van het bestand in gecomprimeerde vorm als een continue stroom worden verstuurd en afgespeeld. Daarnaast zijn er technieken om audiobestanden te downloaden: rechtstreeks downloaden vanop een website of zich abonneren op een podcast.

In de gevallen hierboven gaat het echter niet uitsluitend om radio. Streaming platformen zijn meer een muziekleverancier dan een radio. Maar een van de meest beluisterde playlists op Spotify is wel die van MNM. Er is dus sprake van een hoge mate van crossmedialiteit.

Sinds juni 2016 kregen de landelijke publieke radio-omroepen bijvoorbeeld elk hun eigen mobiele app. Je kan ermee live naar de radio luisteren maar ook rechtstreeks reageren op de programma’s of muziek delen via sociale media.

De websites van Vlaamse radiostations die via het internet beluisterd kunnen worden, zullen aan bod komen onder het gedeelte internet. “Vlaamse” radiodiensten, die via het internet worden uitgezonden, dienen aangemeld te worden bij de VRM (zie ook 1.1.2.6 Andere radio-omroeporganisaties).

Promusic[18] meldt 20 onlinemuziekdiensten in België, waaronder 12 downloadservices, 8 betalende abonnementsdiensten en 4 advertentiegebaseerde diensten. Sommige muziekdiensten bieden meerdere services aan.

Naam	Soort service	Maatschappij/hoofdzetel
7Digital	Downloadservice	Verenigd Koninkrijk
Apple Music	Betalende abonnementsdienst	Verenigde Staten
Beatport	Downloadservice	Verenigde Staten
Bleep	Downloadservice	Verenigd Koninkrijk
Deezer	Betalende abonnementsdienst Advertentiegebaseerde diensten	Frankrijk
DJTunes	Downloadservice	Duitsland
Downloadmusic	Downloadservice	Nederland
Emusic	Downloadservice Betalende abonnementsdienst	Verenigde Staten
Fnac	Downloadservice	Frankrijk
Google Play	Downloadservice Betalende abonnementsdienst	Verenigde Staten
ITunes	Downloadservice	Verenigde Staten
Junodownload	Downloadservice	Verenigd Koninkrijk
Microsoft Music Store	Downloadservice	Verenigde Staten
Napster	Betalende abonnementsdienst	Verenigde Staten
Qobuz	Betalende abonnementsdienst	Frankrijk
Spotify	Betalende abonnementsdienst Advertentiegebaseerde diensten	Spotify Belgium nv (841023949)
Tidal	Betalende abonnementsdienst	Zweden
Traxsource	Downloadservice	Verenigde Staten
Vidzone	Advertentiegebaseerde diensten	Verenigd Koninkrijk
YouTube	Advertentiegebaseerde diensten	Verenigde Staten

Tabel 11: onlinemuziekdiensten

[18] Promusic is een coalitie van mensen en organisaties die werken in de muzieksector. Het is een internationale alliantie van musici, artiesten, managers, kunstenaars, grote en onafhankelijke platenmaatschappijen en retailers die samenwerken om de manieren waarop mensen op een veilige en legitieme manier online van muziek kunnen genieten, promoten. FIM, GERA-Europe, GIART, ICMP, IFPI, IMMF, Impala en IMPA maken hiervan deel uit.