1.1.2. Aggregatie: Radio-omroeporganisaties

Het beschikbare spectrum is gelimiteerd. Daarom heeft de Vlaamse overheid in het Mediadecreet regels vastgelegd aangaande het gebruik van het deel van het spectrum dat toegewezen werd aan radio-omroep.

Volgens het decreet kan een onderscheid gemaakt worden tussen openbare of publieke radio-omroeporganisaties enerzijds en private radio-omroeporganisaties anderzijds. Publieke radio-omroeporganisaties kunnen verder worden onderverdeeld in:

  • Landelijke publieke radio-omroeporganisaties,
  • Regionale publieke radio-omroeporganisaties,
  • Wereldomroep.

Het Mediadecreet maakt voor de particuliere
radio-omroeporganisaties een onderscheid tussen lineaire en niet-lineaire
radio-omroeporganisaties. De lineaire worden dan ook nog eens onderverdeeld in:

  • Landelijke private radio-omroeporganisaties,
  • Regionale private radio-omroeporganisaties,
  • Lokale radio-omroeporganisaties,
  • Andere radio-omroeporganisaties.

De categorie "Andere radio-omroeporganisaties" ontstond ten gevolge van de introductie van nieuwe technologieën voor de uitzending van radioprogramma's (bv. internetradio, DAB/DAB+). De indeling van de schakel aggregatie in categorieën is hier dus eigenlijk afhankelijk van verschillen binnen de schakel distributie. Oorspronkelijk waren radio-omroeporganisaties voornamelijk verticaal geïntegreerde organisaties die zowel de aggregatie als de distributie voor hun rekening namen.

De toekenning van frequenties aan omroepen gebeurt tijdens een erkenningsronde. De vorige algehele erkenningsronde dateert van 2005. Een volgende ronde wordt voorzien.

Het REC radiocentrum fungeert als aanspreekpunt voor wie in Vlaanderen bezig is met radio.

1.1.2.1 Landelijke publieke radio-omroeporganisaties

Landelijke publieke radio-omroeporganisaties worden publiek gefinancierd en zenden uit voor de hele Vlaamse Gemeenschap.

De Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie biedt de Vlaamse luisteraar vier landelijke radio's aan. Radio 1 is de algemene nieuws- en informatiezender. Klara is de cultuurzender die voornamelijk aandacht besteedt aan klassieke muziek. MNM is de hitradio van de VRT. Ten slotte is er Studio Brussel dat zich met nieuws en brede culturele informatie richt tot de luisteraar. De zenders zijn beluisterbaar via verschillende platformen, zoals weergegeven in Tabel 2: Landelijke publieke radio-omroeporganisaties.

Tabel 2: Landelijke publieke radio-omroeporganisaties

Aanbieder

Ondernemingsnummer

Naam aanbod

AM/FM

DAB

DAB+

VRT nv

244142664

Radio 1

x

x

x

Nieuws+

-

x

x

Klara

x

x

x

Klara Continuo

-

x

x

MNM

x

x

x

MNM Hits

-

x

x

Studio Brussel

x

x

x

1.1.2.2 Regionale publieke radio-omroeporganisaties

Regionale publieke radio-omroeporganisaties worden publiek gefinancierd en zenden uit voor een welbepaalde regio die maximaal één provincie bestrijkt.

De VRT biedt met Radio 2 ook regionale radio aan. Radio 2 heeft een breed en overwegend Nederlandstalig muziekprofiel. Typerend voor Radio 2 is zijn verankering in de regio's en de ontkoppeling van zijn aanbod waarbij regionale actualiteit centraal staat.

Tabel 3: Regionale publieke radio-omroeporganisaties

Aanbieder

Ondernemingsnummer

Naam aanbod

VRT nv

244142664

Radio 2 Antwerpen

Radio 2 Limburg

Radio 2 Oost-Vlaanderen

Radio 2 Vlaams-Brabant

Radio 2 West-Vlaanderen

1.1.2.3 Wereldomroep

Wereldomroep wordt publiek gefinancierd en zendt uit voor Vlamingen in het buitenland.

Tot 2011 zond de VRT onder de naam Radio Vlaanderen Internationaal specifieke programma's gericht op het buitenland uit. Sinds 1 januari 2012 worden de uitzendingen van Radio 1 en Radio 2 via satelliet verspreid.

1.1.2.4 Landelijke private radio-omroeporganisaties

Landelijke private radio-omroeporganisaties zenden uit voor de hele Vlaamse Gemeenschap.

Vanaf het begin van de jaren 1980 konden private radio-omroepen in Vlaanderen legaal uitzenden. Hun bereik was echter beperkt tot het lokale niveau.

In 2001 verloor de VRT zijn monopolie voor landelijke radio, door de toekenning van licenties voor landelijke private radio's aan 4fm en de Vlaamse Media Maatschappij (VMMa) (Q-Music, vanaf 31/08/2015 Qmusic).

Na de overname van 4fm door de VMMa in mei 2007, werd de VMMa de enige aanbieder van landelijke private radio in Vlaanderen. Op 1 april 2009 werd de naam 4fm veranderd in JOE fm.

Eind 2013 kondigde de VMMa aan dat het bedrijf vanaf 2014 "Medialaan" zal heten.

Daarnaast bestonden er vroeger ook een aantal regionale private radio-omroepen. Door een samenwerkingsverband vormden zij sinds maart 2010 de facto een landelijke zender. Op 11 september 2012 werd de VRM formeel ingelicht door de licentiehouders dat zij hun zendvergunningen overdroegen aan de landelijke radio-omroeporganisatie, Nostalgie – Vlaanderen Één.

Tabel 4: Landelijke private radio-omroeporganisaties

Aanbieder

Ondernemingsnummer

Naam aanbod

JOE fm nv

469992615

JOE fm

Medialaan nv

432306234

QMusic

Vlaanderen Eén nv

890243036

Nostalgie

1.1.2.5 Regionale private radio-omroeporganisaties

Regionale private radio-omroeporganisaties zenden uit voor een welbepaalde regio die maximaal één provincie bestrijkt.

Bij decreet van 25 oktober 2002 werd de mogelijkheid voorzien om particuliere regionale radio-omroepen te erkennen, die uitzenden voor maximaal één provincie. Initieel werden erkend: Antwerpse Radio NV, dat radio bracht onder de naam Antwerpen 1, De Vrije Golf vzw met Contact Vlaams-Brabant, Radio Gent vzw met Go FM, Prometheus incorporated (ondertussen herdoopt tot "Radio West-Vlaanderen 1") met radio Mango en FM Limburg van Facta Media.

Sinds de decreetwijziging van 2 februari 2007 werd het voor regionale radio's mogelijk om samen te werken. In maart 2008 verenigden 4 van de 5 regionale radio-omroepen zich onder de merknaam Nostalgie. FM Limburg sloot hierbij aan op 4 maart 2010.

De facto vormden ze dus een landelijke zender. Op 11 september 2012 werd de VRM formeel ingelicht door de licentiehouders dat zij hun zendvergunningen overdroegen aan de landelijke radio-organisatie, Nostalgie – Vlaanderen Één.

Hoewel het in theorie mogelijk blijft om regionale radio in Vlaanderen te organiseren, is er in de praktijk geen aanbod.

1.1.2.6 Lokale radio-omroeporganisaties

Lokale radio-omroepen zenden uit voor een stad, een deel van een stad, een gemeente, een beperkt aantal aansluitende gemeentes of een welbepaalde doelgroep.

Het frequentiebesluit van 1 september 2006 voorziet 294 frequenties voor lokale radio. In de loop van de jaren werden een aantal radio's op non-actief gezet. Regelmatig zijn er klachten en/of vaststellingen over ongeoorloofde verhoging van de uitzendkracht van vergunde zendinstallaties, met storingen als gevolg.

Een groot aantal lokale radio's maakt deel uit van een samenwerkingsverband tussen minimaal 2 omroeporganisaties.

Onderstaande Tabel 5: Samenwerkingsverbanden tussen lokale radio's geeft de evolutie weer van de deelnemers aan verschillende samenwerkingsverbanden of ketenvorming tussen Vlaamse lokale radio's.

Het aantal aangesloten omroeporganisaties geeft een indicatie van de grootte van het samenwerkingsverband. Het vormt echter geen absolute indicatie voor het bereik van de lokale radio's.[7]

Het aantal radio's dat deel uitmaakt van een samenwerkingsverband bleef in 2015 erg hoog (70%). Er vielen gedurende het laatste jaar weinig individuele verschuivingen tussen de ketens te noteren. In het kader van de herschikking van de Belgische Sanoma-activiteiten vervoegden 16 StoryFM radio's zich bij FamilyRadio.

Tabel 5: Samenwerkingsverbanden tussen lokale radio's

Keten

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Antwerpen FM

-

2

2

2

-

-

-

Basic Gold

4

-

-

-

-

-

-

C-Dance

-

6

5

6

-

-

7

City Gold

5

5

-

-

-

-

-

City-Music

5

6

6

6

6

6

6

City-Music Ambigold

-

2

3

3

2

2

2

Club FM

26

54

56

53

52

50

49

Contact

32

-

-

-

-

-

-

Crazy FM

11

-

-

-

-

-

-

Crooze FM

3

2

2

2

2

2

2

Exqi FM/Be One

12

12

-

-

-

-

-

Extra Gold

4

4

4

3

-

-

-

FamilyRadio

-

10

14

15

18

20

36

FG DJ Radio

-

-

2

2

2

2

2

FM BRUSSEL

-

-

-

-

2

2

-

FM Goud

-

-

-

-

2

2

2

Goldies radio

2

-

-

-

-

-

-

HIT FM

13

17

20

21

21

20

20

IRO

-

2

2

3

3

3

3

JamFM.net

-

-

-

-

6

7

-

Komilfoo

2

3

3

3

3

3

3

Land van Waas

-

-

-

-

2

2

2

LRM

-

2

2

2

2

2

2

MFM

3

3

-

2

-

-

-

Mi Amigo

7

2

-

-

-

-

-

Minerva

-

2

2

2

2

2

2

MIX FM

3

-

-

-

-

-

-

Radio Diest

-

2

2

2

2

2

2

Radio Maria

-

-

12

12

15

15

15

Randstad FM

-

-

3

5

4

4

4

RGR

10

15

14

14

4

4

4

ROB FM

2

2

-

-

-

-

-

SpitsFM

-

-

3

3

3

3

3

Stad

-

-

2

-

-

-

-

Story FM

-

-

-

-

14

16

-

Suc6 FM

3

3

5

3

2

-

-

Topradio

18

21

17

17

17

15

15

Trendy FM

6

6

7

7

8

9

9

Trudo FM

-

-

2

2

-

-

-

VBRO

6

7

8

10

9

10

11

Victoria

-

-

-

-

-

-

-

Viva FM

4

-

2

-

-

-

-

Voodoo

-

2

-

-

-

-

-

Yora

2

-

-

-

-

-

-

Zoe FM

3

2

3

3

4

4

4

In samenwerkingsverband (aantal)

186

194

203

203

207

207

205

Onafhankelijk

108

95

86

85

87

85

87

Totaal aantal erkende lokale radio's

294

289

289

288

294

292

292

In samenwerkingsverband (percentage totaal)

63%

67%

70%

70%

70%

71%

70%

Aangezien deze ketenvorming indruist tegen het originele opzet van het frequentieplan, kan bij de volgende herziening de gelegenheid aangegrepen worden om dit te regulariseren of te remediëren.

Sinds de lancering van DAB+ zijn er een aantal van de lokale radio's of ketens die hun signaal ook op deze wijze verspreiden, met name Club FM, Familyradio, FG DJ Radio, Radio Maria, Radio Stad, Topradio en VBRO.

1.1.2.7 Andere radio-omroeporganisaties

Particuliere radio-omroeporganisaties die hun omroepprogramma's uitsluitend via een kabel-, ethernetwerk of via het internet doorgeven, worden andere radio-omroeporganisaties genoemd.

Vermits door de introductie van nieuwe distributietechnieken programma's ook op andere wijze dan via de ether uitgezonden kunnen worden, heeft de decreetgever een nieuwe categorie omroeporganisaties ingevoerd. Binnen deze categorie zijn er een aantal subcategorieën.

Onderstaande Tabel 6: Andere radio-omroeporganisaties via kabel geeft een overzicht van de ondernemingen die bij de VRM als radio-omroeporganisaties zijn aangemeld om uitsluitend via de kabel te worden doorgegeven. In tegenstelling tot de ether is de toegang tot kabel of internet niet schaars en is geen overheidsinterventie bij de toekenning van licenties vereist.
Radio-omroepen die naast de kabel ook via de ether beluisterbaar zijn, behoren niet tot deze categorie.

Tabel 6: Andere radio-omroeporganisaties via kabel

Aanbieder

Ondernemingsnummer

Naam aanbod

vzw Be One Kabel

890251152

Be One Kabel

Vzw Radio Club FM

0860446715

Club FM

vzw Hit FM Kabel

890181371

Hit FM Kabel

vzw Top-Kabel

885447078

Topradio

1.1.2.7.1 Gemeenschapsradio

Met het decreet houdende wijziging van diverse artikelen van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie van 25 april 2014 werd het begrip gemeenschapsradio ingevoerd.

Andere radio-omroeporganisaties, met het statuut van gemeenschapsradio besteden minstens 50 procent van de zendtijd aan programma's die betrekking hebben op informatie, cultuur, educatie en burgerparticipatie. Ze opereren financieel onafhankelijk van elkaar. Samenwerking met overige radio-omroeporganisaties met het oog op het opzetten van eenmalige grote acties, zoals caritatieve en/of educatieve acties, bij uitzonderlijke evenementen of belangrijke gebeurtenissen, is toegestaan. Elke andere vorm van samenwerking is verboden.

Voorlopig is slechts 1 gemeenschapsradio aangemeld.

Tabel 7: gemeenschapsradio's

Naam radio

Naam maatschappij

Quindo

VZW Quindo

Verder hebben een aantal radio-omroeporganisaties die uitsluitend via internet uitzenden een kennisgeving ingediend.

Tabel 8: overige kennisgevingen

Naam radio

Naam maatschappij

Stereo 03

VZW Ethercentrum

Chase

VZW Chase

Nostalgie

NV Vlaanderen Eén

PDG FM

VZW PDG FM

Radio 19

VZW Negentien

Ment Radio

Ment Media BVBA

Project Wolf

VZW Muziekclub Kamikaze

Radio X

BVBA Channel Media Group

Radio Stad

NV Centenary

Club FM

VZW Radio Club FM

FamilyRadio

VZW FamilyRadio Vlaanderen

VBRO

BVBA VBRO

1.1.2.8 Niet-lineaire radio-omroeporganisaties

Niet-lineaire radio-omroeporganisaties zijn aanbieders van niet-lineaire radiodiensten. Deze radiodiensten worden in het Mediadecreet omschreven als:

"Een omroepdienst die de gebruiker de mogelijkheid biedt om auditieve programma's te beluisteren op zijn individuele verzoek en op het door hem gekozen moment op basis van een door de omroeporganisatie geselecteerde programmacatalogus."

Een voorbeeld hiervan is de VRT-radiospeler die de luisteraar de mogelijkheid biedt uitgezonden radioprogramma's op te vragen en te beluisteren. De landelijke private radio-omroeporganisaties bieden aan de hand van podcasts en audioverslagen ook niet-lineaire radiodiensten aan.

Tabel 9: Andere radio-omroeporganisaties via internet (niet-lineair)

Naam radio

Aanbieder

Ondernemingsnummer

Momenteel zijn er geen uitsluitend niet-lineaire radio-omroeporganisaties aangemeld bij de VRM

[7] Luistercijfers zouden een beter overzicht kunnen geven van het belang van de lokale radio's in Vlaanderen. Deze worden echter niet voor alle radio's geregistreerd.