KPI 22. De VRT investeert in toepassingen die mediagebruikers helpen zich te wapenen tegen desinformatie, indien mogelijk samen met andere partners.

Desinformatie is een belangrijk maatschappelijk probleem waar mediagebruikers mee worstelen. Uit het ‘Jouw VRT’-onderzoek (uit 2021) bleek ook dat de Vlaming veel van zijn publieke omroep verwacht als het gaat over de strijd tegen desinformatie. Het tegengaan ervan is dan ook een prioriteit van VRT. De aandacht voor het bestrijden van desinformatie ondersteunt dat vertrouwen in haar onafhankelijk en onpartijdig informatieaanbod.

De VRT-nieuwsdienst heeft een factcheck-redactie die nepberichten ontkracht in de radio- en tv-programma’s, op platformen zoals Vrtnws.be en de VRT NWS-app, en ook via de sociale media. Omdat desinformatie steeds andere vormen aanneemt, ontwikkelt de VRT-nieuwsdienst ook andere manieren om desinformatie onder de aandacht te brengen en aan te tonen dat het nepnieuws is. Voorbeelden uit 2022:

De nieuwsdienst startte met korte videoformats om factchecks te verspreiden. Deze werden aangeboden op Vrtnws.be, de VRT NWS-app en (sinds het najaar van 2022) VRT MAX.
Vanaf de start van de oorlog in Oekraïne startte de factcheck-redactie met het verifiëren van beelden en berichten over de oorlog. Als gevolg daarvan werden tientallen factchecks gepubliceerd.
Binnen het Benedmo-project (Vlaams-Nederlandse samenwerking tegen desinformatie, opgestart in 2021) werden in 2022 verschillende initiatieven genomen, zoals de bouw van een website, het signaleren en bundelen van factchecks van alle partners en het bepalen van gezamenlijke onderwerpen om uit te werken in zogenaamde Benedmo-factchecks. Op een Benedmo-conferentie Desinformatie in tijden van conflict droeg de nieuwsdienst bij met een workshop over het verzamelen en analyseren van gegevens die verkregen zijn uit openbaar beschikbare bronnen (OSINT) en een lezing over de aanpak van de eigen desinformatie-cel. In dit netwerk zijn de partners aan Vlaamse kant: VRT, Knack, KU Leuven, Textgain en Mediawijs en aan Nederlandse kant: het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam, het Algemeen Nederlands Persbureau, het onderzoekscollectief Bellingcat en Netwerk Mediawijsheid.
Samen met VRT Innovatie werkte de nieuwsdienst verder aan de ontwikkeling van een ’gereedschapskist’ die journalisten kunnen gebruiken om desinformatie te bestrijden.
De samenwerking met deCheckers vzw werd verder uitgebouwd. Zo werden gastcolleges ontwikkeld voor opleidingen journalistiek. Op 2 april 2022 werd de website Decheckers.be gelanceerd waarop factchecks van de verschillende partners (VRT NWS, Knack en Factcheck.Vlaanderen) worden gebundeld.
Radio 1 startte in september 2022 met een radioprogramma Het uur van de waarheid waarin ingegaan werd op bedrog, nepnieuws en complotten rond nieuwsgebeurtenissen. In het programma (dat ook als podcast werd aangeboden) ging men in gesprek met factcheckers, experten en luisteraars over de zoektocht naar wat feit en wat fictie is.

Binnen haar relancebeleid voorzag de Vlaamse overheid middelen voor een digitaal transformatieplan voor de mediasector. Diverse projectoproepen werden gelanceerd waaronder één over desinformatie. Samen met Vlaamse mediapartners, technologiepartners en academische partners ontwikkelde VRT in 2022 twee projectvoorstellen (die eind 2022 werden goedgekeurd): Eerste hulp bij twijfel (dat journalisten en burgers weerbaarder wil maken tegen desinformatie met toegankelijke toepassingen en nieuwe formats) en Counterscam (dat een community van professionele factcheckers en digitale aanbod-ontwikkelaars wil opbouwen om kwetsbare jongeren beter te bereiken in de strijd tegen desinformatie).

De performantiemaatstaf blijkt hiermee in 2022 behaald te zijn.