1.3. Aandacht voor diversiteit in toegankelijkheid

1.3.1. De VRT maakt haar aanbod ook toegankelijk voor personen met een auditieve/visuele beperking

Gesproken ondertiteling.

Voor mensen met een visuele beperking of bijvoorbeeld dyslectici bood de VRT gesproken ondertiteling aan waarbij een computerstem de ondertitels voorleest. Ondertitels van anderstalige televisieprogramma’s werden meegezonden met het programma. Gebruikers konden via een speciale tv-box die informatie laten omzetten in gesproken woord.

In 2019 was gesproken ondertiteling beschikbaar voor alle producties waarvan de ondertitels in de uitzendketen werden toegevoegd. Ook wanneer ondertitels last minute aan het montageproces toegevoegd werden (zoals bij sommige nieuws- en sportprogramma’s) was het aanbod gesproken ondertitels in overwegende mate aanwezig. VRT stelt dat het echter technisch niet mogelijk was om gesproken ondertiteling te voorzien wanneer de open ondertiteling in video’s van zulke programma’s was ingebrand. De VRT trachtte steeds om de ondertitels zo veel mogelijk simultaan mee te sturen om gesproken ondertiteling mogelijk te maken. Binnen de nieuws- en sportdienst liep een proefproject om open ondertiteling niet meer in te branden in de montagecel, maar daarvoor een ondertitelbestand aan te maken. De VRT wil zo gesproken ondertiteling toch mogelijk maken bij programma’s die last minute ondertitels toevoegen.

Op programmaniveau behaalde de VRT 100%, dus alle programma’s werden wel voorzien van ondertiteling, maar binnen die programma’s waren er soms fragmenten, archiefbeelden, enz. die technisch (nog) niet van gesproken ondertiteling voorzien konden worden. Voor programmaonderdelen behaalde de VRT ongeveer 99% (een exact cijfer is volgens de VRT niet berekenbaar). Dat cijfer is gelijk met dat van 2018.

Audiodescriptie.

Bij audiodescriptie vertelt een vertelstem wat er tussen de dialogen te zien is. Dat is volgens de VRT vooral bij fictiereeksen relevant.

In 2019 bood de VRT verschillende Eén-reeksen met audiodescriptie aan: Dertigers, Eigen kweek (seizoen 3), Over water, De twaalf, Undercover, Geub en Grenslanders, en een aflevering van Merci voor de muziek met een blinde muzikant. Canvas voorzag een audiodescriptieversie van Fiskepark en Ketnet van Nachtwacht (seizoen 4), Dag Sinterklaas en Nachtwacht: Poort der zielen (film). In totaal waren 110 afleveringen van deze VRT-programma’s met audiodescriptie te zien.

De versies met audiodescriptie werden uitgezonden op het derde televisiekanaal van de VRT, waarop Ketnet overdag uitzendt. Verder was een audiodescriptieversie beschikbaar voor digitale kijkers via een digitale decoder waarop de taalkeuze aangepast kan worden naar het specifieke audiokanaal. Via het videoplatform VRT NU en via het aanbod-op-aanvraag Net Gemist konden alle uitzendingen met audiodescriptie gratis opgevraagd worden.

Van de verschillende fictiereeksen (met audiodescriptie) waren tevens extra audiofiles beschikbaar op de websites van de aanbodsmerken. Ze bevatten informatie over de personages, de locaties en het verhaal.

Websites en apps

De VRT stelt dat zij haar digitale platformen (websites en apps) voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk maakt. Ook mensen met uiteenlopende beperkingen (zoals dyslexie en autismespectrumstoornissen) moeten volgens de VRT de apps en websites zo comfortabel mogelijk kunnen gebruiken.

VRT stelt dat haar websites en andere digitale toepassingen zo gebruiksvriendelijk en toegankelijk mogelijk werden gemaakt, in lijn met het AnySurfer-label en/of in afstemming met AnySurfer.

Enkele voorbeelden van het meer toegankelijk maken van het digitaal aanbod:

De VRT organiseerde gebruikerstesten met personen met een (functie)beperking. Zo konden zij aan de websitemakers en -beheerders van de VRT tips geven over het toegankelijker maken van het online nieuws, sport- en videoaanbod van de VRT.
De interne werking van de VRT werd geëvalueerd in hoeverre de verschillende fases van digitale aanbodsprojecten rekening hielden met alle gebruikers (inclusief ouderen, nieuwe Vlamingen en personen met een beperking). Op basis van de resultaten zullen in 2020 maatregelen genomen worden om de werking te verbeteren. De maatregelen omvatten onder meer extra sensibilisering voor nieuwe teamleden, extra opleidingen en duidelijkere testprocedures voor websites en apps.
Binnen de VRT werd afgesproken om digitale toegankelijkheid mee te nemen bij elke nieuwe (merk)branding. Dat zou ervoor moeten zorgen dat geselecteerde kleuren of kleurcombinaties voortaan steeds compatibel zijn met de geldende toegankelijkheidsrichtlijnen.

T888.

Teletekstondertiteling (T888) was volgens de VRT beschikbaar bij 98,7% (in 2018: 98,4%) van alle Nederlandstalige programma’s (doelstelling: 95% voor alle netten, gerekend zonder nachtlus). Nieuws- en duidingsprogramma’s werden voor 100% ondersteund met teletekstondertiteling (doelstelling: 100%).

Ondertiteling video.

De VRT stelt dat zij het belangrijk vindt dat haar aanbod ook op de online platformen toegankelijk is. Dat betekent onder andere dat zij ernaar streeft dat haar online video-aanbod maximaal wordt ondertiteld, niet alleen voor slechthorenden maar voor iedereen die video wil bekijken zonder dat hij/zij het geluid wil aanzetten. Zo is het aanbod op VRT NU grotendeels reeds ondertiteld.

Om die reden volgt de omroep een ondertiteltraject dat ernaar streeft om op een efficiënte manier het videomateriaal te voorzien van ondertitels die hergebruikt kunnen worden op alle mogelijke audiovisuele platformen. In 2018 schafte zij daarvoor een nieuw ondertitelsysteem aan en in 2019 werd dit ondertiteltraject verder uitgewerkt om haar online video-aanbod nog meer te ondertitelen. Om de norm uit de beheersovereenkomst (90% in 2020) te behalen, zal een nieuw ondertitelsysteem in 2020 uitgerold worden.

Vlaamse Gebarentaal (VGT).

De Beheersovereenkomst 2016-2020 vraagt specifiek naar een journaal voor volwassenen en het kinderjournaal via open net met een tolk Vlaamse Gebarentaal.

Reeds vanaf 6 december 2016 wordt Het journaal met Vlaamse Gebarentaal elke avond om 20.15 uur uitgezonden op het kanaal van Ketnet. (Ter info: als er een live-uitzending van een groot cultuur- of sportevenement te zien was op het Ketnet-kanaal, werd Het journaal met Vlaamse Gebarentaal daarna uitgezonden). Het getolkte journaal had dus elke dag een uitzendmoment op televisie. Het journaal met VGT bleef, zoals voorheen, dagelijks ook live te volgen via Vrtnws.be.

Karrewiet (Ketnet), De week van Karrewiet (Ketnet) en Karrewiet Plus (Ketnet) met Vlaamse Gebarentaal werden uitgezonden op Ketnet én op Ketnet.be. Op zondag werd het sportmagazine Sportweekend met Vlaamse Gebarentaal (Eén) uitgezonden op het Ketnet-kanaal en aangeboden op VRT NU. De programma’s voorzien van Vlaamse Gebarentaal waren tevens te bekijken via het videoplatform VRT NU.

Daarenboven werden op diverse platformen volgende programma’s met Vlaamse Gebarentaal uitgezonden in 2019:

De intrede van de Sint, Het gala van de gouden K’s, Ketnet Musical Knock-out: Finale en De dokter Bea show (Ketnet)
de boodschappen van de koning (op Kerstmis en de nationale feestdag),
twee politieke debatten naar aanleiding van de federal verkiezingen en de “verkiezingsdag” op Eén.

Met uitzondering van de performantiemaatstaf inzake gesproken ondertiteling bij alle niet-Nederlandstalige programma's en programma-onderdelen (99% in plaats van 100%) blijken de overige onderdelen van de performantiemaatstaf behaald te zijn.