2.10 Besluit hoofdstuk 2
In dit hoofdstuk werden de Vlaamse mediagroepen bestudeerd. In een wijzigend medialandschap proberen deze groepen op verschillende vlakken steeds sterkere posities te verwerven, onder meer door wisselende strategische allianties aan te gaan.
De periode 2017-2018 vormt hierin een scharnierpunt. Drie mediagroepen (De Vijver Media, Mediahuis en Medialaan) die bestonden uit intersecties van andere Vlaamse mediagroepen werden volledig opgenomen binnen één groep, en daarom worden 2 van hen (De Vijver Media en Medialaan), in tegenstelling tot het rapport 2017, niet meer vernoemd.
Sommige overnames kunnen tot gevolg hebben dat bepaalde samenwerkingen opgezegd worden. Zo verwierf Telenet in 2016 de eigendom over Base. Daardoor zal het niet langer gebruik moeten maken van een MVNO-overeenkomst met Orange om toegang te hebben tot een mobiel telefonienetwerk. Deze overname had ook gevolgen voor Medialaan dat Jim Mobile en Mobile Vikings overnam van Base.
De algemene achteruitgang in de gedrukte media zorgt al enkele jaren voor hertekeningen binnen de verhoudingen tussen de groepen. De positie van Sanoma kalfde beetje bij beetje af. Een aantal Sanoma-titels werd in 2015 binnengehaald door De Persgroep, quasi alle andere in 2018 door Roularta. Daarom werd ook Sanoma niet meer als groep vermeld in dit hoofdstuk.
Tegelijkertijd versterken De Persgroep en Mediahuis hun posities in Nederland.
Door de overname van uitgeverij Cascade in juni 2018 werd het De Persgroep-aanbod aan tijdschriften verder uitgebreid.
Een andere manier waarop groepen verder trachten hun positie te versterken, is door verticale integratie, d.i. het innemen van posities in andere schakels van de waardeketen. Zo zien we dat Telenet en Proximus, die oorspronkelijk enkel in de distributiesector actief waren, ook acties ondernemen in contentproductie en aggregatie (bv. zenders VIER, VIJF en ZES via De Vijver Media). De volledige overname van De Vijver Media door Telenet kan in dit licht gezien worden.
Tezelfdertijd neemt Medialaan (oorspronkelijk actief in de schakels contentproductie en aggregatie) via Stievie en de overname van Jim Mobile en Mobile Vikings posities in de schakel distributie in.
Zoals ook in hoofdstuk 1 beschreven, richten de groepen zich met nicheproducten steeds meer tot specifieke doelgroepen. Dit heeft soms tot gevolg dat de groep het portfolio gericht uitbreidt (bv. Roularta dat met de overname van de Tijd haar financieel- economisch aanbod versterkt), of dat activiteiten die niet meer in het verhaal passen afgestoten worden.
In dit tweede hoofdstuk onderzocht de VRM ook de cumulatie van mandaten van personen die als wettelijke functiehouder bij media-ondernemingen optreden. Er bestaan inderdaad concentraties aan mandaten, maar deze zijn sterk verminderd t.o.v. vorig jaar. De ‘mandatenkampioenen’ oefenen nu functies uit in verschillende ondernemingen die instaan voor een gevarieerd media-aanbod. Doordat er decretaal ingegrepen werd in de mogelijkheid om zeer veel mandaten te betrekken in de lokale radiosector merken we daar een vermindering.