1.3. Aandacht voor diversiteit in toegankelijkheid

1.3.1. De VRT maakt haar aanbod ook toegankelijk voor personen met een auditieve/visuele beperking

Gesproken ondertiteling

De VRT stelt dat personen met een visuele beperking (maar ook ouderen of dyslectici) er baat bij kunnen hebben om de van ondertitels voorziene programma’s te kunnen horen. De VRT bood gesproken ondertiteling aan waarbij een computerstem de ondertitels voorleest. Ondertitels van anderstalige televisieprogramma’s werden meegezonden bij het programma. Gebruikers konden via een speciale tv-box die informatie laten omzetten in gesproken woord.

Bij een aantal programma’s (zoals Terzake en De zevende dag of programma’s met archiefmateriaal) werkte de gesproken ondertiteling nog niet omdat de bijpassende ondertitels ingebrand werden en worden tijdens het productieproces. Hierdoor werd de gesproken ondertiteling niet bij 100% van de anderstalige programma’s en programmafragmenten behaald en werd de performantiemaatstaf van 100% met 99% van de programmaonderdelen net niet behaald.

Audiodescriptie (tegen 2020 van alle zondagavondfictie)

Bij audiodescriptie vertelt een vertelstem wat er tussen de dialogen te zien is. Dat is volgens de VRT vooral bij fictiereeksen relevant.

Slechtzienden en blinden konden via digitale televisie extra audiosporen opvragen zodat ze bijkomende achtergrondinformatie kregen of ze konden de uitzending volgen via het kanaal van Ketnet (na 20 uur).

In 2016 bood de VRT de fictiereeksen Eigen kweek (reeksen 1 en 2 en een kerstspecial), Den elfde van den elfde, Professor T. (reeks 2), De Ridder (reeks 4) en Witse (een driedelige mini-reeks) met audiodescriptie aan (norm: minstens 1 (kwaliteits)fictiereeks per jaar).

In 2016 zond de VRT in totaal 50 audiodescriptie-uitzendingen van deze reeksen uit. Daardoor werd de doelstelling om tegen 2020 alle zondagavondfictie met audiodescriptie aan te bieden, in 2016 behaald.

Websites

De VRT stelt dat ze ernaar streeft dat iedereen toegang heeft tot haar digitale producten (websites en apps) en dat die gemakkelijk te begrijpen en te gebruiken zijn. De interne VRT-richtlijnen hieromtrent zijn gebaseerd op de AnySurfer-criteria en, op basis van het aanbod, waar nodig geacht aangepast, naar een strenger niveau getild of zelfs nieuwe criteria toegevoegd om meer doelgroepen aan te spreken. De VRT zal jaarlijks haar interne richtlijnen evalueren en bijsturen om ze steeds up-to-date te houden op het vlak van eindgebruikersnoden en evoluerende technologie, deze aanpassingen worden steeds in nauwe samenwerking met AnySurfer en stakeholders uitgevoerd zodat ze permanent op een breed draagvlak kunnen rekenen.

Voor elke nieuwe of vernieuwde app (zoals de Ketnet-app of de Sporza voetbal-app) en website (zoals Klara.be en Radio1.be) startte de VRT een toegankelijkheidstraject op. Tijdens de ontwerp- en ontwikkelingsfase werden AnySurfer en personen met een functiebeperking nauw betrokken, met het oog op de gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid van het digitale aanbod. Gebruikers met een beperking werden betrokken bij de verbetering van de toegankelijkheid van de bestaande digitale producten. Verschillende personen die voorheen een toegankelijkheidsklacht hadden ingediend, werden uitgenodigd om te overleggen over aanpassingen aan de websites en apps. De VRT organiseerde een testsessie voor tientallen personen met uiteenlopende functiebeperkingen (dyslexie, verstandelijke beperking, ASS, visuele en auditieve beperking), zowel kinderen als volwassenen. Op dit overleg werd nagegaan wat de digitale eindgebruiker met een functiebeperking belangrijk vindt om een interne richtlijnenset te kunnen optimaliseren.

Om toegankelijkheid permanent onder de aandacht te houden, werden binnen de VRT sensibiliseringssessies georganiseerd. AnySurfer organiseerde een opleidingsreeks voor ontwerpers, ontwikkelaars en redacteurs, aangepast aan de digitale VRT-content en de interne operationele mogelijkheden. Sinds september 2016 komt AnySurfer elke maand een screeningsessie uitvoeren van een nieuw digitaal product. De ontwikkelaars zijn daarbij aanwezig zodat direct naar gepaste oplossingen gezocht kan worden.

T888

Teletekstondertiteling (T888) was volgens de VRT beschikbaar bij 98,6% van alle Nederlandstalige programma’s (doelstelling 95% voor alle netten, gerekend zonder nachtlus). Nieuws- en duidingsprogramma’s werden voor 99,9% ondersteund met teletekstondertiteling (doelstelling: 100%). De performantiemaatstaf voor teletekstondertiteling voor de nieuws- en duidingsprogramma’s werd met 99,9% net niet behaald.

De reden hiervoor is één extra journaal op 11 oktober 2016 om 7u35 over de begrotingsperikelen in de federale regering waar volgens de VRT wegens organisatorische redenen geen teletekstondertiteling voorzien kon worden.

Ondertiteling video (progressieve groei naar 90% tegen 2020)

De VRT stelt dat ze in 2016 nog niet beschikte over een meetsysteem met betrekking tot het aandeel van het ondertitelde video-aanbod op de online-platformen.

De VRT stelt dat er in 2016 voor gezorgd werd dat bij de technische ontwikkeling van de nieuwe videospeler VRT NU (gelanceerd op 30 januari 2017) ook aandacht ging naar de ondertitels. De videospeler biedt de meeste televisieprogramma’s met ondertiteling aan. Open ondertitels zijn ondertitels die bij een programma mee in beeld worden uitgezonden. Ze worden vooral gebruikt voor programma’s in andere talen of voor fragmenten waarin dialect gesproken wordt. De open ondertitels worden op dezelfde manier “uitgezonden” op VRT NU als in de uitzending op televisie. Gesloten ondertitels zijn ondertitels die de gebruiker zelf kan oproepen indien hij die wil zien tijdens de uitzending. Bij een televisietoestel gebeurt dat via het Teletekst-signaal T888. Bij de videospeler van de VRT kan dit via het aanklikken van een knop. Deze ondertitels kan de gebruiker zelf aan- of uitschakelen.

Binnen de VRT loopt een project om het aandeel van ondertitelde video’s op het online-platform te verhogen (aanmaak ondertitels voor video verbeteren, publicatie en distributie van video’s met ondertitels online) zodat ook dagproducties en beelden van de radionetten ondertiteld kunnen worden.

Vlaamse gebarentaal (VGT)

Vanaf 6 december 2016 wordt Het journaal met Vlaamse Gebarentaal elke avond om 20.15 uur uitgezonden op het kanaal van Ketnet. Als er die dag een live-uitzending van een groot cultuur- of sportevenement te zien was op het Ketnet-kanaal, werd Het journaal met Vlaamse Gebarentaal daarna uitgezonden. Het getolkte journaal heeft vanaf dan elke dag een uitzendmoment op televisie. Het journaal met VGT blijft, zoals voorheen, dagelijks ook live te volgen via Deredactie.be.

Zoals voorheen worden Karrewiet (Ketnet), De week van Karrewiet (Ketnet) en Karrewiet Plus (Ketnet) met Vlaamse Gebarentaal uitgezonden op Ketnet en op Ketnet.be.

Met uitzondering van de performantiemaatstaf inzake teletekstondersteuning van nieuws- en duidingsprogramma’s (99,9% in plaats van 100%) en gesproken ondertiteling bij alle niet-Nederlandstalige programma’s en programmaonderdelen (99% in plaats van 100%), blijken de overige onderdelen van de performantiemaatstaf voor 2016 behaald te zijn.