3.4.2. De wereld in Vlaanderen

De internationalisering manifesteert zich ook in de omgekeerde richting. Doorheen de jaren hebben enkele internationale - veelal Amerikaanse/VSA - mediabedrijven zich ontwikkeld tot grote wereldwijde spelers, die ook in belangrijke mate op de Vlaamse markt actief zijn.

In Tabel 105: De grootste mediabedrijven in Europa, hun inkomsten in 2014 en hun media-activiteiten vindt de lezer een overzicht van de 15 grootste mediabedrijven in Europa. De ondernemingen zijn gerangschikt volgens media-inkomsten uit 2014.

Tabel 105: De grootste mediabedrijven in Europa, hun inkomsten in 2014 en hun media-activiteiten[155]

Bedrijf	Land	Media-opbreng-sten in miljoen	Kranten	Magazines	Boeken	Radio	TV	Film	Muziek
Bertelsmann SE & Co. KGaA	Duitsland	€ 16.675	x	x	x	x	x	x	x
Vivendi	Frankrijk	€ 10.089	-	-	-	-	x	x	x
Lagardère	Frankrijk	€ 7.170	x	x	x	x	x	-	-
Reed Elsevier	Groot- Brittannië	€ 7.161	-	x	x	-	-	-	-
ARD[156]	Duitsland	€ 6.284	-	-	-	x	x	-	-
Pearson	Groot- Brittannië	€ 6.046	x	x	x	-	-	-	-
BBC[157]	Groot- Brittannië	€ 5.965	-	x	-	x	x	-	-
The Nielsen Company [158]	Nederland	€ 4.733	-	-	-	-	-	-	-
ITV Plc	Groot- Brittannië	€ 3.667	-	-	-	-	x	-	-
Wolters Kluwer	Nederland	€ 3.660	-	x	x	-	-	-	-
Mediaset SpA	Italië	€ 3.414	-	-	-	-	x	-	-
Axel Springer	Duitsland	€ 3.038	x	x	-	x-	x	-	-
ProSieben Sat.1	Duitsland	€ 2.876	-	-	-	x	x	-	-
France Télévision	Frankrijk	€ 2.842	-	-	-	x	x	-	-
Hubert Burda Media	Duitsland	€ 2.617	-	x	-	x	x	-	-

Bonnier (Zweden) en RAI (Italië) vallen net buiten de top 15. De mediaopbrengsten van ITV, The Nielsen Company en Axel Springer gingen er in 2014 op vooruit. France Télévision en Bonnier gingen er op achteruit.

De directe invloed van die internationale mediagroepen in Vlaanderen uit zich vooral in het leveren van content (muziek, tv-programma's). Zoals hieronder bij de overzichten per productcategorie wordt beschreven, zijn sommige mediabedrijven uit de lijst wel via dochterondernemingen in Vlaanderen actief.

Daarnaast worden belangrijke posities in de schakels televisie- en internetdistributie ingenomen door dochters van buitenlandse ondernemingen, met name door Telenet nv (dochter van Liberty Global), Mobistar nv (dochter van France Telecom) en Base Company nv (dochter van de KPN Group).

3.4.2.1 Radio

De belangrijkste radio-omroeporganisaties in Vlaanderen zijn in Vlaamse handen. Op het leveren van de muziek na, zijn er voorlopig geen grote internationale radiospelers aanwezig in de eerste schakels van de radiowaardeketen in Vlaanderen.

Radiogolven stoppen niet bij de landsgrenzen en daarom zijn buitenlandse radio-omroepen via de middengolf reeds lang in Vlaanderen beluisterbaar. Daarnaast kondigde Norkring in oktober 2015 aan voortaan ook de Engelstalige BBC World Service radio op het Vlaamse DAB+ netwerk te zullen uitzenden.

In de radiodistributiemarkt zijn vooral buitenlandse ondernemingen actief. Het betreft hier het Nederlandse Broadcast Partners en het Noorse Norkring.

3.4.2.2 Televisie

Vlaanderen kent een grote variëteit aan onafhankelijke productiehuizen, en de lokaal geproduceerde content is erg populair. De laatste jaren neemt de buitenlandse invloed in deze schakel echter toe.

Productiehuis Woestijnvis was vroeger voor 1/3 in Finse handen via de participatie van Sanoma Oyj in De Vijver Media. Door de verkoop van deze participatie aan Telenet Service Center BVBA en een bijhorende kapitaalsverhoging wordt de onderneming nu voor 50% gecontroleerd door het Amerikaanse Liberty Global.

Daarnaast blijven er een groot aantal dochtermaatschappijen van internationale huizen actief in het tv-productiesegment. Het moederbedrijf van het Vlaamse Fremantlemedia heeft wereldwijd in 22 landen dochterbedrijven en maakt deel uit van RTL Group. Deze laatste is in handen van Bertelsmann, het belangrijkste mediabedrijf op basis van inkomsten in Europa (zie voorgaande tabel). In juni 2015 nam het Amerikaanse Warner Eyeworks over. Dit van oorsprong Nederlands productiehuis, heeft vestigingen in een vijftiental landen waaronder België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Kanakna Productions nv is een dochteronderneming van Zodiak Entertainment, dat aanwezig is in 18 verschillende landen. Het Vlaamse productiehuis Blazhoffski bvba is een dochteronderneming van Blazhoffski Nederland. Het Nederlandse Endemol heeft een netwerk van meer dan 80 dochterondernemingen in meer dan 30 landen waaronder Endemol België nv.

De opmerking over productiehuis Woestijnvis geldt ook voor omroeporganisatie SBS Belgium die verantwoordelijk is voor VIER en VIJF. Het buitenlandse belang in deze onderneming ging ook over van Finse (Sanoma) in Amerikaanse handen (Liberty Global).

Een aantal kleinere buitenlandse omroepen richten zich op Vlaanderen (ze maken bv. voor hun reclamewerving gebruik van de regie van SBS Belgium), maar zijn gevestigd in een andere land. Een recent voorbeeld hiervan is de in maart 2015 gelanceerde vrouwenzender TLC, een onderdeel van het Amerikaanse Discovery Networks.

Binnen het segment distributie is de buitenlandse aanwezigheid aanzienlijker. Door de overname van het VRT-zenderpark betrad het Noorse Norkring als enige DVB-T netwerkbeheerder de Vlaamse markt voor omroeptransmissie. Satellietdienstenverdeler TV Vlaanderen wordt sinds december 2009 door de Luxemburgse M7 Group gecommercialiseerd. Ten slotte is er nog de kabelverdeler Telenet nv dat voor meer dan de helft eigendom is van het Amerikaanse Liberty Global.

BASE Company nv, een dochter van de Nederlandse KPN-groep, betrad de TVdistributiemarkt met haar Snow-aanbod (televisie, internet en telefonie) in 2013 maar verliet deze terug in 2015.

3.4.2.3 Geschreven pers

Het Finse Sanoma Oyj is al een tijdje bezig met de herstructurering van haar Belgische tijdschriftenportofolio. Het verkocht in 2015 enkele titels aan De Persgroep nv.

In juli 2011 werd de divisie International Media Service (IMS) opgestart. Dit is de reclameregie in België en Nederland voor de internationale mediaproducten (zowel print als digitaal) van Roularta Media Group.

3.4.2.4 Internet

De ondernemingen die belangrijke mediagerelateerde Vlaamse websites in hun beheer hebben, zijn hoofdzakelijk Vlaamse ondernemingen. Veel andere belangrijke sites zijn echter voornamelijk van buitenlandse, vaak Amerikaanse, oorsprong. Met name de sociale mediawebsites die in Vlaanderen heel populair zijn, zijn eigendom van Amerikaanse bedrijven. Het gaat om Alphabet Inc, via Google Inc. eigenaar van Google Plus en YouTube, Facebook Inc. (eigenaar van Facebook, Instagram en Whatsapp), Twitter Inc. en Snapchat Inc.

Het Nederlandse bedrijf Sportsweb kocht in oktober 2015 de websites nr10.be en clint.be over van Think Media Magazines nv.

De schakel distributie kent, zowel voor mobiel als voor vast internet, een grote internationale aanwezigheid doordat netwerkeigenaars vaak buitenlandse aandeelhouders hebben.

[155] Mediaopbrengsten verwijst naar opbrengsten uit advertenties, publiciteit, radio- of televisietransmissie, tv en filmproducties, muziek, geschreven pers, distributiediensten, abonnementen, overheidssteun, etc. Retailverkoop, themaparken, games, etc. zijn niet inbegrepen. Mediadb, " Online Data Base: International Media Corporations", http://www.mediadb.eu/en/data-base/international-media-corporations.html

[156] Van ARD waren nog geen cijfers over 2014 beschikbaar. In de tabel nemen we de cijfers van 2013 op.

[157] Het boekjaar van BBC loopt van 1 juni tot 31 mei. De cijfers die hier zijn opgenomen zijn die van 1/06/2013 tot 31/05/2014.

[158] The Nielsen Company is gespecialiseerd in media- en marktonderzoek.