5.2. Marktanalyse
5.2.1. Algemeen kader
Het Europees regelgevend kader voor elektronische communicatienetwerken en -diensten geeft de nationale regelgevende instanties (NRI’s) een aantal opdrachten, onder meer met betrekking tot het aflijnen van de relevante markten, het analyseren van deze relevante markten, en het opleggen (waar passend) van verplichtingen, met name inzake toegang en interconnectie, aan ondernemingen met aanmerkelijke marktmacht op een aantal deelmarkten binnen de telecomsector.
Als gevolg van de federale staatsstructuur en de organisatie van de bevoegdheidsverdeling zijn er in België meerdere NRI’s actief. Van het Belgisch Instituut voor Post en Telecommunicatie (BIPT), de Vlaamse Regulator voor de Media, de Conseil Supérieur de l’Audiovisuel (CSA) van de Franse Gemeenschap en de Medienrat van de Duitstalige Gemeenschap wordt verwacht dat zij deze markten analyseren.
Op basis van rechtspraak van het Grondwettelijk Hof (met name het arrest nr. 128/2005 van 13 juli 2005, BS 5 augustus 2005) dienen de NRI’s in België hiervoor samen te werken. Het samenwerkingsakkoord van 17 november 2006, is in werking getreden na de publicatie van de instemming door het federale Parlement, het Vlaams Parlement en de parlementen van de Duitstalige en de Franse Gemeenschap op respectievelijk 28 december 2006, 2 juli 2007, 6 augustus 2007 en 19 september 2007. Het samenwerkingsakkoord voorziet in de oprichting van een Conferentie voor Regulatoren voor de Elektronische Communicatiediensten (CRC).
5.2.2. Historiek en nieuwe marktanalyse
5.2.2.1. Markanalyse 2011
Op 1 juli 2011 heeft de CRC onder meer een beslissing genomen over de analyse van de markt voor televisieomroep in het Nederlandse taalgebied, op basis van de ontwerpbeslissing van de VRM. In die beslissing worden een aantal verplichtingen opgelegd aan de operatoren met een sterke machtspositie: Telenet, Tecteo en Numericable. Deze operatoren moeten hun netwerk openstellen voor alternatieve operatoren door volgende diensten aan te bieden:
- Toegang tot een doorverkoopaanbod voor hun analoge televisieaanbod
- Toegang tot hun digitale televisieplatform
- Toegang tot een doorverkoopaanbod voor breedbandinternet
Bijkomend zijn deze operatoren ook onderworpen aan een transparantieverplichting waardoor ze een openbaar referentieaanbod bij deze drie wholesaleverplichtingen moeten publiceren.
Op 3 september 2013 heeft de CRC beslissingen aangenomen betreffende de kwalitatieve aspecten van de referentieaanbieidingen van Brutélé, Coditel (Numericable), Tecteo en Telenet.
Op 11 december 2013 heeft de CRC beslissingen aangenomen die de tarieven vastleggen die Brutélé, Coditel (Numericable), Tecteo en Telenet, mogen aanrekenen aan de operatoren die via de kabel televisie- en breedbanddiensten willen verstrekken.
In maart 2016 ging Orange (vroegere Mobistar) van start met een commercieel aanbod op basis van de regulering.
Bij arrest van 12 november 2014 n.a.v. de vorderingen van Telenet en Belgacom tot nietigverklaring van de CRC-beslissingen van 1 juli 2011 betreffende de analyse van de markt voor televisieomroep, bevestigde het Hof van Beroep te Brussel in grote lijnen de CRC-beslissingen. De uitsluiting van Belgacom/Proximus (voor toegang tot het digitale televisieplatform en toegang tot een doorverkoopaanbod voor breedbandinternet) werd echter vernietigd, waardoor ook Proximus volledige toegang kan vragen tot het netwerk van Telenet.
De voormelde tariefbeslissing van 2013, in het kader van de implementatie van de eerste ronde van de marktanalyse, werd in 2016 herzien met een kwantitatieve beslissing (= over de herziening van de prijszetting) die werd aangenomen op 19 februari 2016.
Bij arrest van 25 oktober 2017 heeft het Hof van Beroep te Brussel echter zowel de tariefbeslissing van 2013 als 2016 vernietigd. De beslissing van 11 december 2013 werd vernietigd wegens schending van de motiveringsplicht, aangezien de CRC onvoldoende rekening zou hebben gehouden met de opmerkingen van de Europese Commissie (aangaande het gebruiken van Coditel als maatstaf voor de bepaling van de relevante uitvoeringskosten). Deze vernietiging leidde onvermijdelijk ook tot de vernietiging van de daarop steunende tariefbeslissing van 19 februari 2016, die, aldus het Hof, in ieder geval ook vernietigd moest worden omdat ze bovendien steunde op een verouderde marktanalyse uit 2011 (die meer dan 3 jaar oud is), waardoor de regels van behoorlijk bestuur werden geschonden.
De vernietiging sorteerde pas effect op 30 april 2018, aangezien het Hof rekening hield met mogelijke ernstige gevolgen van onmiddellijke vernietiging voor de businessmodellen van de operatoren en met de lopende procedure voor een nieuwe, in 2018 af te ronden, marktanalyse (wat intussen is gebeurd bij CRC-beslissingen van 29 juni 2018: zie hieronder).
5.2.2.2. Markanalyse 2018
Op 29 juni 2018 heeft de CRC onder meer een nieuwe beslissing genomen over de analyse van de markt voor televisieomroep in het Nederlandse taalgebied, op basis van de ontwerpbeslissing van de VRM. Na grondige analyse blijkt dat er nog steeds een gebrek aan concurrentie is op deze markt.
De CRC stelt vast dat Telenet, Brutélé en Nethys nog steeds een aanmerkelijke marktmacht hebben op de zgn. wholesalemarkt. De CRC besluit daarom dat hun netwerken open moeten blijven voor concurrerende operatoren die toegang vragen en ontwikkelt een hele reeks maatregelen ter bevordering van de concurrentie.
De operatoren worden o.a. verplicht om billijke prijzen te hanteren voor hun diensten inzake wholesaletoegang tot omroep. Er wordt gesteld dat deze verplichtingen zullen worden geverifieerd aan de hand van een bottom-up LRIC-kostenmodel (of BULRIC) dat de kosten van een efficiënte operator weerspiegelt, waarbij zoveel mogelijk rekening zal gehouden worden met de methode voor de berekening van de kosten die de Europese Commissie aanbeveelt.
Het BIPT startte op 13 december 2018 met een raadpleging aan geïnteresseerde partijen om commentaar en observaties te geven over de methodologie die gehanteerd wordt om een theoretisch kostenmodel uit te werken. In een latere fase kan dit model gebruikt worden bij de aanmaak van een prijsbeslissing.
5.2.2.3. Samenwerking met andere NRI's
In het kader van het samenwerkingsakkoord werden in 2018 door verschillende regulatoren aan de VRM een aantal ontwerpbeslissingen voorgelegd, namelijk:
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de technische karakteristieken van richtantennes in de mobiele netwerken
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende voorlopige maatregelen tegen Lycamobile
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de analyse van de markten voor breedband en televisieomroep
- CSA: Projet de décision concernant l’analyse de marché de la radiodiffusion télévisuelle
- Medienrat: Beschlussentwurf bezüglich der Analyse des Fernsehmarktes
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de mogelijkheid om bijkomende kosten te factureren krachtens artikel 6quater van Verordening nr. 531/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juni 2012 betreffende roaming op openbare mobiele communicatienetwerken binnen de Unie, zoals gewijzigd door Verordening nr. 2015.2120 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2015
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de toekenning aan Entropia Critical Concept nv van een vergunning voor de exploitatie voor de transmissie van meetgegevens
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende het opleggen aan Lycamobile van maatregelen
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de radio-interfaces voor de digitale straalverbindingen
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende gebruiksrechten Inmarsat
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende RTR
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende de retailmarkt van de toegang en de wholesalemarkt van de gespreksopbouw op het openbare telefoonnetwerk verzorgd op een vaste locatie
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende het gebruik van ‘internet der dingen’ technologieën in de frequentiebanden die toegewezen zijn aan de openbare mobiele operatoren
- BIPT: Ontwerpbesluit betreffende toewijzing van exclusieve frequentiebanden voor het gebruik van straalverbindingen en radio-interface E18 (26 GHz band)
De VRM heeft voor geen van deze dossiers inhoudelijke opmerkingen geformuleerd bij het overgezonden ontwerpbesluit.
De VRM legde zelf een ontwerpbesluit betreffende de analyse van de markten voor televisieomroep voor aan de andere regulatoren.