1.5.2 Convergentietendensen
De afbakening tussen de verschillende traditionele mediaplatformen (radio, televisie, geschreven pers en internet) vervaagt hoe langer hoe meer. Klassieke media schuiven in elkaar waardoor nieuwe, geavanceerde mediavormen ontstaan. Dit fenomeen wordt met de term ‘convergentie’ aangeduid.
Convergentie kan zich onder verschillende vormen manifesteren. Een aantal convergentietendensen worden hieronder beschreven en met een voorbeeld uit de praktijk verduidelijkt.
Om radio te beluisteren heeft de consument steeds minder nood aan een klassiek radiotoestel. Luisteraars kunnen hiervoor ook gebruik maken van televisietoestellen, smartphones, tablets …
Bij convergentie van televisie wordt vooral in de richting van telecom en dus aan geconnecteerde televisie gedacht. Geconnecteerde televisie gaat over een kruisbestuiving tussen internet en televisieomroepdiensten. Het is een verzamelnaam van toepassingen die traditionele, lineaire omroepdiensten en ander media- en randapparatuur combineren. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
Door de opkomst van de settopboxen van de telecomoperatoren is het voor de consument mogelijk geworden om zijn favoriete programma’s na of voor de live-uitzending via “uitgesteld kijken” of preview te bekijken. De kijker kan ook kiezen waar of op welk toestel hij televisie kijkt: tablet, laptop, smartphone … Daarnaast kan de consument films en series opvragen via de on-demand-diensten van zijn abonnement. De on-demand-diensten zorgen voor een uitgebreider aanbod en kunnen bekeken worden op verschillende toestellen.
Bij Telenet worden deze geconnecteerde televisiediensten Yelo Play genoemd, bij Proximus heet dit Proximus TV, bij TV Vlaanderen, Live TV. Een ander voorbeeld is Stievie. In februari 2013 werd de mobiele applicatie “Stievie” gelanceerd, momenteel heet het Stievie TV. Met Stievie TV kan de consument 6 dagen nadat programma’s werden uitgezonden deze alsnog bekijken op smartphone of tablet zonder dat hij ze opgenomen heeft. De betalende applicatie blijft beperkt tot een aanbod van 10 zenders.
In augustus 2015 werd Stievie FREE aangekondigd (momenteel Stievie genoemd). Hierdoor wordt het mogelijk om de vijf zenders van Medialaan gratis te bekijken. Via Stievie kan naast smartphone en tablet, ook via de desktop tv gekeken worden. Dit is dan weer een voorbeeld van web-tv. Hierbij wordt originele televisiecontent (kanalen/programma’s) via het internet verspreid.
Op de websites en apps van televisieomroepen is steeds meer volledige televisie-inhoud te vinden. Via vtm.be en VRT NU kan er zelfs live naar de omroep gekeken worden. De derde grote Vlaamse televisie-omroeporganisatie SBS gaat hier vooralsnog minder ver in. De apps van VIER en VIJF zijn zelfs niet meer terug te vinden in de app store. Het valt op dat omroepen die geen banden hebben met traditionele dienstenverdelers hier meer initiatieven in ontplooien.
Medialaan gaat hier het verste in. Ze creëren webseries die exclusief via het internet worden uitgezonden. Zo waren er al online series rond Familie en ‘Dubbelspel’. In 2017 produceerden ze een online spin-off van familie ‘Guido en Emma’ en een webserie ‘Quinten’ - een samenwerking tussen Qmusic en Q2 - die zich afspeelt in en rond het Q-Beach House. ‘Quinten’ was te volgen via de website van Qmusic, Q2 en via de Q-app. Daarnaast kregen de personages ook hun eigen profielen op sociale media om een nog grotere betrokkenheid te bewerkstelligen bij de kijkers.
We vermelden hier ook het Amerikaanse Netflix, dat veel Vlaamse kijkers kan bekoren. Netflix kan enkel via het internet (website of app) geraadpleegd worden en werkt met een abonnementsformule. Netflix biedt geen lineaire tv aan, maar werkt met een on-demand catalogus. Proximus biedt de mogelijkheid om, mits extra kosten, de Netflixcatalogus te raadplegen via hun niet-lineaire diensten.
| INFOFRAGMENT 20: SOCIALE MEDIA BEGEVEN ZICH OP TELEVISIETERREIN |
|
Sociale mediaplatformen experimenteren meer en meer met online video en tv. Dit komt duidelijk naar voor wat betreft sportrechten. Zo had Twitter de online streaming-rechten van de NFL (de American football competitie in de VS) voor het seizoen van 2016. Ook golf, tennis en vrouwenbasketbal waren al op Twitter te zien. Facebook heeft dan weer de online streamingrechten in de VS voor enkele Champions League voetbalwedstrijden in 2017-2018, in samenwerking met Fox Sports. Facebook, Twitter en Snap azen ook op de uitzendrechten van hoogtepunten en samenvattingen van het WK voetbal van 2018. YouTube lanceerde in enkele steden in de VS in het voorjaar van 2017 een tv-aanbod via het internet waarop traditionele kanalen zoals ABC, CBS en Fox te zien zijn. Het gaat daarbij de concurrentie aan met kabeltelevisie. Facebook testte in de zomer van 2017 in de VS haar dienst ‘Watch’ en rolde deze nieuwe functionaliteit in september 2017 uit in de VS. Op dit video-tabblad op de Facebookwebsite zijn eigen televisieshows te zien. Het gaat vooral om reality, comedy en sport. Fictiereeksen staan (voorlopig) niet op het programma. |
Bij de geschreven pers kunnen we de digitale edities van kranten of tijdschriften – die op tablet, smartphone of pc gelezen kunnen worden – als een vorm van convergentie beschouwen tussen het papieren en het digitale medium.
In de zomer van 2017 lanceerde de nieuwswebsite hln.be samen met Proximus-sports.be een voetbaltalkshow met de naam VISTA! Deze talkshow wordt wekelijks op een vast tijdstip uitgezonden op beide websites.[114]
Om de crossmediale tendens te illustreren wordt in Tabel 44 een overzicht gegeven van een aantal Vlaamse multimediale merken en de vormen waarin zij geconsumeerd kunnen worden, gegroepeerd volgens eerste verschijningsvorm (geschreven pers/ radio/televisie).
|
Radio |
TV |
Geschreven Pers |
Website |
App |
Sociale media |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Youtube |
|
Joe |
- |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
Klara |
- |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
MNM |
- |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
Nostalgie |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
Qmusic |
Q2 |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
Radio 1 |
- |
- |
x |
x |
x |
x |
- |
x |
|
Radio 2 |
- |
- |
x |
x |
x |
x |
- |
x |
|
Sporza |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
Studio Brussel |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
Canvas |
- |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
|
- |
Eén |
- |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
|
x |
Ketnet |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
Ketnet Jr. |
- |
x |
x |
x |
- |
- |
- |
|
- |
VRT NU |
- |
x |
- |
x |
x |
- |
- |
|
- |
VIER |
- |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
|
- |
VIJF |
- |
x |
- |
x |
x |
x |
x |
|
- |
ZES |
- |
x |
- |
x |
- |
- |
- |
|
- |
Vitaya |
- |
x |
- |
x |
x |
- |
x |
|
- |
VTM |
- |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
vtmKzoom |
- |
x |
x |
x |
- |
x |
x |
|
- |
CAZ |
- |
x |
- |
x |
- |
- |
- |
|
- |
KADET |
- |
x |
- |
- |
- |
- |
x |
|
- |
Stievie |
- |
x |
x |
x |
x |
- |
x |
|
- |
- |
De Gazet van Antwerpen |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
De Morgen |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
De Standaard |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
De Tijd |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Het Nieuwsblad |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Het Belang van Limburg |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Het Laatste Nieuws |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Feeling, Feeling Wonen |
x |
x |
x |
x |
x |
- |
|
- |
- |
Flair |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Humo |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Knack |
x |
x |
x |
x |
- |
- |
|
- |
- |
Libelle |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|
- |
- |
Libelle Lekker |
x |
x |
x |
x |
x |
|
|
- |
- |
Metro |
x |
x |
x |
x |
x |
- |
|
- |
- |
Sport/ Voetbalmagazine |
x |
x |
x |
x |
- |
x |
|
- |
- |
Story |
x |
x |
x |
|
x |
|
|
- |
- |
Trends |
x |
x |
x |
x |
- |
- |
Tabel 44: Overzicht multimediale merken in Vlaanderen
[114] red., “Nieuw op HLN.be: onze experts en de analisten van Proximus 11 bespreken het voetbalweekend in 'VISTA!'”, 31 juli 2017, http://www.hln.be/hln/nl/1285/Jupiler-Pro-League/article/detail/3220942…