1.3.3 Distributie: geschreven pers
De distributie van geschreven pers kan op twee manieren gebeuren: fysiek en digitaal.
Traditioneel bestond er enkel de gedrukte geschreven pers. De distributie hiervan houdt nog altijd een fysieke overdracht van elk gedrukt exemplaar in.
Er is logistieke actie vereist om het gedrukte blad tot bij de lezer te brengen. De lezer kan zich via een abonnement engageren tot regelmatige aankoop of kan beslissen om een exemplaar van een krant of een tijdschrift aan te schaffen via losse verkoop.
In het geval van een abonnement brengt Bpost of een dagbladhandelaar het dagblad of tijdschrift rechtstreeks tot bij de consument aan huis.
Sinds 1 januari 2016 is het nieuwe vijfjarige krantencontract tussen de Belgische Staat en Bpost in werking. Dit gebeurde na een aanbestedingsprocedure. Aanvankelijk hadden AMP en Belgische Distributiedienst (BD) zich ook kandidaat gesteld, maar uiteindelijke diende enkel Bpost een offerte in. Bpost ontvangt een vergoeding van maximaal 261 miljoen euro om kranten en magazines in het hele land vóór 7u30 te bezorgen. Dit bedrag zal de komende jaren dalen, tot 245 miljoen euro in 2020.[69]
Indien men geen abonnement heeft, kan de consument zijn krant of tijdschrift kopen in krantenwinkels, warenhuizen, tankstations etc. De distributie van de bladen van de uitgeverij naar deze verkooppunten is voor 90% van de Belgische markt in handen van AMP, dat recent door Bpost werd overgenomen (zie infofragment).
InTabel 34: Verdelers van dagbladen en periodieke bladenwordt een overzicht gegeven van de verdelers van dagbladen en periodieke bladen in Vlaanderen.
Deltamedia, een dochteronderneming van Bpost, stond in voor de bezorging van de kranten van Mediahuis in bepaalde regio’s. Hun contract met Mediahuis wordt echter in april 2016 stopgezet. De verdeling van de kranten van Mediahuis gaat over naar Bpost. Het bedrijf Deltamedia sloot dan ook zijn deuren.[70]
Betapress is actief op zowel de Belgische als de Nederlandse markt en is onderdeel van het Nederlandse bedrijf Audax. In 2015 kwam het bericht dat de toekomst van Betapress in België onzeker was. Intussen hanteert het bedrijf (opnieuw) de merknaam Imapress in België.
|
Onderneming |
Ondernemingsnummer |
|
AMP nv |
403482188 |
|
Imapress nv |
435810607 |
|
Bpost nv |
214596464 |
Tabel 34: Verdelers van dagbladen en periodieke bladen
| INFOFRAGMENT 14: BPOST NEEMT DISTRIBUTIEACTIVITEITEN LAGARDERE IN BELGIE OVER |
|
De Franse groep Lagardère was tot 2015 actief op de Belgische distributiemarkt. Ze was enerzijds eigenaar van AMP, die de distributie van kranten en tijdschriften van de uitgevers naar ongeveer 5.345 Belgische verkooppunten organiseerde. Anderzijds was ze eigenaar van 220 dagbladwinkels in België, met de merknamen Press Shop, One Minute, Relay en Hubiz. One Minute en Hubiz zijn eerder convenience stores waar ook voeding en drank verkocht wordt. Press Shop en Relay zijn echte dagbladwinkels en zijn terug te vinden in luchthavens, trein- en metrostations enerzijds (Relay) en winkelstraten, shopping centra en ziekenhuizen anderzijds (Press Shop). Lagardère probeert al enkele jaren haar niet-Franse distributieactiviteiten over te laten. Begin 2016 kwam ze tot een overeenkomst met Bpost voor de overname van zowel haar Belgische winkels als distributeur AMP. Bpost zou ook het netwerk Kariboo! verwerven, dit zijn 735 punten voor pakjeslevering. De overname moet nog goedgekeurd worden door de mededingingsautoriteit. |
Jaarlijks voelen veel zelfstandige krantenwinkels zich gedwongen om te stoppen met hun activiteiten. Redenen die aangehaald worden zijn de verminderde losse verkoop van kranten en tijdschriften en van loterij- en tabaksproducten. Het online gokken zit in de lift en er is concurrentie van andere types verkooppunten zoals tankstations en supermarkten.[71] Daarnaast klagen veel krantenwinkels over de hoge transportkosten die AMP factureert aan de winkels alsook haar strikte terugnamevoorwaarden.[72]
VFP, de Vlaamse Federatie van Persverkopers, is de voornaamste beroepsorganisatie van de sector. Perstablo is de Vereniging voor Pers-, Tabak- en Lottoverkopers. Ten slotte is er ook nog het forum perswinkel.be, een gezamenlijk initiatief van enkele zelfstandige dagbladhandelaars.
Gratis bladen kunnen verspreid worden op verschillende wijzen. Sommige bladen worden verdeeld in displays die opgesteld staan in het straatbeeld, in winkels of in treinstations. Vooral via die laatste mogelijkheid is Metro erin geslaagd een aanzienlijk publiek te bereiken.
Andere gratis bladen worden via huis-aan-huis-bedeling verdeeld. In Tabel 35vindt de lezer de belangrijkste verdelers van gratis pers in Vlaanderen terug.
|
Onderneming |
Ondernemingsnummer |
|
AMP nv |
403482188 |
|
Belgische Distributiedienst nv (BD) |
403522770 |
|
Eurokrant gcv |
810115195 |
|
Vlaamse Post nv |
846768527 |
Tabel 35: Verdelers gratis pers
Tegenwoordig bestaan er ook online mogelijkheden tot het verspreiden van geschreven pers. Alle kranten en de meeste tijdschriften hebben enerzijds een digitale variant van het gedrukte blad en anderzijds een website die vaak meerdere malen per dag wordt geüpdatet. Deze kunnen beiden ofwel rechtstreeks via de website, ofwel via een app (voor tablet en smartphone) worden geraadpleegd.
Ook online kan een lezer kiezen voor ofwel een abonnement ofwel losse verkoop. Sommige mediahuizen hebben de verkoop van de abonnementen of losse verkoop gecentreerd op één of meerdere platformen. Sanoma Media Belgium nv heeft bijvoorbeeld de website magstore.be om een abonnement aan te vragen en ook een app ‘Magstore’ waarmee verschillende magazines via de tablet gelezen kunnen worden. Roularta Media Group nv stimuleert zijn geschreven persproducten via abonnementen.be.
De meeste kranten- en tijdschrifttitels hebben afzonderlijke apps voor hun digitale editie. Daarnaast hebben de kranten vaak nog een app waar gratis nieuwsberichten gelezen kunnen worden, vergelijkbaar met de website van de krant. In 2016 werden nieuwe apps gelanceerd voor onder andere Het Nieuwsblad en De Tijd. Tabel 36 en Tabel 37 geven een overzicht van apps gelinkt aan respectievelijk dagbladen en periodieke bladen.
|
Onderneming |
Ondernemingsnummer |
Applicatie |
|
De Persgroep Publishing nv |
403506340 |
De Morgen digitale krant |
|
De Morgen.be Mobile |
||
|
DM Tv app |
||
|
Het Laatste Nieuws digitale krant |
||
|
HLN.be Mobile |
||
|
Sportkrant Het Laatste Nieuws |
||
|
Topics |
||
|
Mass Transit Media nv |
472432659 |
Metro België |
|
Mediafin nv |
404800301 |
De Tijd |
|
Mediahuis nv |
439849666 |
Nieuwsblad.be mobile |
|
dS nieuws |
||
|
HBVL-Het Belang van Limburg |
||
|
Het Nieuwsblad |
||
|
De Standaard Avond |
||
|
De Standaard |
||
|
Gazet van Antwerpen |
||
|
Gva.be mobile |
||
|
Het Belang van Limburg |
Tabel 36: Apps dagbladen
|
Onderneming |
Ondernemingsnummer |
Applicatie |
|
De Persgroep Publishing nv
|
403506340 |
Dag Allemaal |
|
Goed Gevoel |
||
|
Humo |
||
|
Humo’s tv gids |
||
|
Joepie |
||
|
Story |
||
|
TV Familie |
||
|
Vacature magazine |
||
|
Vitaya Magazine |
||
|
Edition Ventures nv |
437339742 |
Elle België |
|
Mediahuis nv |
439849666 |
Rondom Magzine |
|
Roularta Media Group nv
|
434278896 |
Artsenkrant |
|
Datanews |
||
|
Fiscoloog |
||
|
Knack |
||
|
Knack.be |
||
|
Krant van West-Vlaanderen |
||
|
Plus Magazine |
||
|
Sport/voetbalmagazine |
||
|
Sportmagazine.be |
||
|
Steps City Magazine |
||
|
The Daily Trends |
||
|
Trends |
||
|
Trends.be |
||
|
Sanoma Media Belgium nv
|
404802477 |
Feeling Shopping Pleasure |
|
|
|
Libelle Lekker Recepten |
|
Magstore |
||
|
Uitgeverij Cascade nv
|
454679283 |
Eos Wetenschap |
|
For Girls Only Magazine |
||
|
Primo Magazine en TVgids |
||
|
Motoren en Toerisme |
Tabel 37: Apps periodieke bladen
| INFOFRAGMENT 15: DE PERSGROEP LANCEERT TOPICS |
| De Persgroep lanceerde in 2016 een nieuwe app onder de naam Topics. Lezers duiden in Topics hun interesses aan en worden volgens deze voorkeuren artikels aangeboden. De artikels komen uit 13 Nederlandse en Vlaamse dagbladen van De Persgroep. Dit initiatief is tekenend voor de bredere trend van het personaliseren van media- en nieuwsaanbod. Het project, dat nog in een testfase zit, kon in augustus 2016 al 50.000 abonnees van De Persgroep lokken.[73] |
Om de app bij de lezer te brengen, zijn de uitgevers en lezers toegewezen op een derde partij, namelijk de uitbater van de appstore (appwinkel). De belangrijkste appstores zijn deze van de grote Amerikaanse bedrijven Google (Google Play), Apple (iOs App Store) en Microsoft (Windows Store).
Sociale media spelen eveneens een belangrijke rol in het verspreiden van het ‘product’ van de uitgeverijen. Zo zou 50% van de bezoekers van de nieuwssites van uitgevers via Facebook daar terecht komen.[74] Op Facebook kunnen uitgeverijen er voor kiezen om ofwel binnen het Facebook platform artikels te publiceren (Instant Articles) ofwel links te plaatsen naar de eigen website. Ook Twitter, Instagram en Snapchat worden regelmatig gebruikt door de verschillende dag- en periodieke bladen. De verschillende sociale media komen uitgebreider aan bod in het volgende deelhoofdstuk ‘Internet’.
Verschillende kranten en tijdschriften sturen ook nieuwsupdates via mail.
[69] Roeland Byl, Trends, “In rustiger vaarwater”, 12 november 2015.
[70] Peter Dirix, Het Nieuwsblad, “Deltamedia gaat dicht: 31 banen sneuvelen”, 15 oktober 2015.
[71] Trends, “FOD Economie verontrust over dalend aantal krantenwinkels”, http://trends.knack.be/economie/bedrijven/fod-economie-verontrust-over-dalend-aantal-krantenwinkels/article-normal-265909.html, 17 juli 2014.
[72] Karsten Lemmens, De Standaard,“900 krantenwinkels minder in acht jaar”, 18 juli 2014.
[73] Het Laatste Nieuws, “50.000 abonnees op Topics”, 2 augustus 2016.
[74] Wim De Preter, De Tijd, “Facebook vangt uitgevers voor online nieuws in ruil voor geld”, 5 mei 2015.