1.3. Aandacht voor diversiteit in toegankelijkheid

1.3.1. De VRT maakt haar aanbod ook toegankelijk voor personen met een auditieve/visuele beperking

Gesproken ondertiteling

Voor mensen met een visuele beperking of bijvoorbeeld dyslectici bood de VRT gesproken ondertiteling aan. De VRT bood gesproken ondertiteling aan waarbij een computerstem de ondertitels voorleest. Ondertitels van anderstalige televisieprogramma’s werden meegezonden bij het programma. Gebruikers konden via een speciale tv-box die informatie laten omzetten in gesproken woord.

Voor alle producties waar de ondertitels in de uitzendketen werden toegevoegd, was gesproken ondertiteling altijd beschikbaar. Voor producties waar de ondertitels last minute tijdens het montageproces werden toegevoegd (zoals bij sommige nieuws- en sportuitzendingen), trachtte de VRT steeds om de ondertitels toch simultaan mee te sturen om zo gesproken ondertiteling mogelijk te maken. De VRT blijft zoeken naar technische verbeteringen zodat de norm wel gehaald kan worden.

Op programmaniveau behaalde de VRT 100%, dus alle programma’s worden wel voorzien van ondertiteling, maar binnen die programma’s zijn sommige fragmenten, archiefbeelden, etc. die technisch (nog) niet van gesproken ondertiteling voorzien kunnen worden. Voor programmaonderdelen behaalt de VRT ongeveer 99,0% (een exact cijfer is volgens de VRT niet berekenbaar). Dit cijfer is gelijk met dat van 2017.

Audiodescriptie (tegen 2020 van alle zondagavondfictie)

Bij audiodescriptie vertelt een vertelstem wat er tussen de dialogen te zien is. Dat is volgens de VRT vooral bij fictiereeksen relevant.

Naast heruitzendingen van vroegere reeksen, bood de VRT in 2018 diverse Eén-reeksen met AD aan: Salamander (seizoen 2), Gevoel voor tumor, Zie me graag (seizoen 2), Professor T. (seizoen 3) en Over water (norm: minstens 1 (kwaliteits)fictiereeks per jaar).

Ook de fictiereeks Nachtwacht van Ketnet, een aflevering van Taboe over blinden en slechtzienden en de auteursdocumentaire Zie mij doen (Canvas) waren beschikbaar met AD. Diverse fictiereeksen met AD (zoals In Vlaamse velden (Eén) en Eigen kweek (seizoen 2, Eén)) werden heruitgezonden op het Ketnet-kanaal. Ze waren, net als andere fictiereeksen, tijdelijk ook beschikbaar op VRT NU. In totaal zond de VRT 90 afleveringen van deze reeksen met audiodescriptie uit. (In 2017: 50)

Van de verschillende fictiereeksen (met AD) waren tevens extra audiofiles beschikbaar op de websites van de aanbodsmerken. Ze bevatten informatie over de personages, de locaties en het verhaal. Daardoor werd de norm om tegen 2020 alle zondagavondfictie met audiodescriptie aan te bieden, in 2018 behaald.

Websites

De VRT stelt dat ze haar digitale platformen (websites en apps) voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk maakt. Ook mensen met uiteenlopende beperkingen (zoals dyslexie en autismespectrumstoornissen) moeten de apps en websites zo comfortabel mogelijk kunnen gebruiken.

Om dat doel te bereiken werkt de VRT samen met AnySurfer. De omroep betrekt de organisatie van bij de start van de ontwikkeling of de vernieuwing van digitale platformen.

Enkele voorbeelden van het meer toegankelijk maken van het digitaal aanbod:

De VRT organiseerde, voor het eerst, inclusieve gebruikerstesten. Gebruikers met en zonder beperking zochten samen met de omroep naar toegankelijke en gebruiksvriendelijke oplossingen voor “problemen” bij VRT NU. De bedoeling was daarbij om de beleving van het aanbod optimaal te maken voor alle doelgroepen (inclusief slechtzienden).
VRT NWS besteedde aandacht aan de toegankelijkheid van de interactieve online-toepassingen in het kader van de gemeente- en provincieraadsverkiezingen, zoals de verkiezingsmodule KIES18 (met een “dynamische” weergave van resultaten, voorkeurstemmen en coalitievormingen).
Bij de ontwikkeling van de vernieuwde Sporza-website en -app ging aandacht naar toegankelijkheid.
De toegankelijkheid van websites werd opgenomen in de aankoopcontracten voor externe leveranciers als een essentieel element ter beoordeling van de prestaties van leveranciers.

T888

Teletekstondertiteling (T888) was volgens de VRT beschikbaar bij 98,4% (in 2017: 98,2%) van alle Nederlandstalige programma’s (doelstelling 95% voor alle netten, gerekend zonder nachtlus). Nieuws- en duidingsprogramma’s werden voor 100% ondersteund met teletekstondertiteling (doelstelling: 100%, in 2017 99,9%).

Ondertiteling video (progressieve groei naar 90% tegen 2020)

De VRT stelt dat ze het belangrijk vindt dat haar aanbod ook op de online platformen toegankelijk is. Dat betekent onder andere dat ze ernaar streeft dat haar online video-aanbod maximaal wordt ondertiteld, niet alleen voor slechthorenden maar voor iedereen die video wil bekijken zonder dat hij/zij het geluid wil aanzetten. Om die reden volgt de omroep een ondertiteltraject dat ernaar streeft om op een efficiënte manier het videomateriaal te voorzien van ondertitels die hergebruikt kunnen worden op alle mogelijke audiovisuele platformen. In 2018 schafte de VRT daarvoor een nieuw ondertitelsysteem aan. In de loop van het voorjaar van 2019 wordt dat stap voor stap ingevoerd. Daardoor zal tegen 2020 (conform de beheersovereenkomst, voor 2018 stelt ze geen specifieke doelstelling voorop) meer dan 90% van het online video-aanbod van ondertitels voorzien zijn.

Eind 2018 was het nog niet mogelijk om voor het volledige videoaanbod ondertitels te voorzien, vooral niet bij nieuws- en sportprogramma’s die live gestreamd worden. Waar het kan, plaatst de VRT echter zo snel mogelijk de ondertitels online.

Vlaamse gebarentaal (VGT)

De Beheersovereenkomst 2016-2020 vraagt specifiek naar een journaal voor volwassenen en het kinderjournaal via open net met een tolk Vlaamse Gebarentaal.

Reeds vanaf 6 december 2016 wordt Het journaal met Vlaamse Gebarentaal elke avond om 20.15 uur uitgezonden op het kanaal van Ketnet. (Ter info: Als er een live-uitzending van een groot cultuur- of sportevenement te zien was op het Ketnet-kanaal, werd Het journaal met Vlaamse Gebarentaal daarna uitgezonden) Het getolkte journaal heeft dus elke dag een uitzendmoment op televisie. Het journaal met VGT blijft, zoals voorheen, dagelijks ook live te volgen via Vrtnws.be.

Karrewiet (Ketnet), De week van Karrewiet (Ketnet) en Karrewiet Plus (Ketnet) met Vlaamse Gebarentaal worden uitgezonden op Ketnet én op Ketnet.be. Op zondag werd het sportmagazine Sportweekend met Vlaamse Gebarentaal (Eén) uitgezonden op het Ketnet-kanaal en aangeboden op VRT NU. Op het platform van VRT NU waren alle lopende VGT-programma’s in een aparte categorie te vinden.

Daarenboven werden op diverse platformen volgende programma’s met Vlaamse Gebarentaal uitgezonden in 2018:

De intrede van de Sint (Ketnet),
de boodschappen van de koning (op Kerstmis en de nationale feestdag),
twee politieke debatten naar aanleiding van de gemeente- en provincieraadsverkiezingen en de “verkiezingsdag” van Eén.

Met uitzondering van de performantiemaatstaf inzake gesproken ondertiteling bij alle niet-Nederlandstalige programma’s en programmaonderdelen (99% in plaats van 100%), blijken de overige onderdelen van de performantiemaatstaf behaald te zijn.