1.3.1 Contentleveranciers

Een publicatie wordt samengesteld uit verschillende redactionele bijdrages. Deze vormen het voornaamste onderdeel van een dagblad of magazine en bestaan uit nieuws en informatie. Enerzijds zorgen eigen redacties en (freelance) journalisten zelf voor de aanlevering van het nieuws. Anderzijds doen kranten en tijdschriften beroep op (inter)nationale persbureaus om nieuwsfeiten aan te brengen. Ook fotoagentschappen worden hierbij gerekend. Naast de artikels zelf, wordt een blad gevuld met advertenties. De verschillende reclamebijdragen worden verkocht door (interne en externe) reclameregies.

1.3.1.1 Redacties

De inhoud van een publicatie komt voornamelijk tot stand op de redactie. Die bepaalt welke onderwerpen in een blad komen en op welke manier deze worden behandeld.

Een uitgeverij heeft vaak meerdere deelredacties. Traditioneel bestaan er deelredacties voor politiek, binnenland, buitenland, cultuur, economie, sport,…. Aangezien artikels ook voor websites gebruikt worden, wordt soms ook een opsplitsing gemaakt tussen redacties die zich enkel bezig houden met geschreven media en deze gericht op digitale media.

Aan het hoofd van een (deel)redactie staat een hoofdredacteur, bijgestaan door redacteurs, eindredacteurs en gewone journalisten. Een gedeelte van de journalisten werkt in loondienst van de uitgeverijen. Uitgeverijen doen ook regelmatig beroep op de input van freelancejournalisten.

In 2013 maakt de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) melding van 644 journalisten die als loontrekkenden in dienst zijn van dagbladen. Daarnaast waren er 227 beroepsjournalisten in loondienst van periodieke bladen. Bovendien zijn er ook nog 434 freelancejournalisten aangesloten bij de VVJ. Gezien zij vaak voor verschillende media werken, is het moeilijk te achterhalen hoeveel van hen voornamelijk bijdrages aan dagbladen of tijdschriften leveren. In totaal zijn er 2.399 geregistreerde Vlaamse beroepsjournalisten.

Bovendien zijn er nog “journalisten van beroep” die werken voor gespecialiseerde, periodieke informatiemedia.

• BAJB - De Bond der Autojournalisten van België
• BBS - Belgische Beroepsbond van Sportjournalisten
• BVLJ - Belgische Vereniging van Landbouwjournalisten
• OPPA - Online Professional Publishers Association
• RVDJ – Raad voor de Journalistiek
• VBB - Vereniging van Belgische Bierjournalisten
• VBBJBP - Vereniging van Belgische en Buitenlandse Journalisten van de Periodieke Pers
• VJV – Vlaamse Journalistenvereniging

1.3.1.2 Pers- en fotoagentschappen

Journalisten baseren hun artikels vaak in grote mate op berichten verspreid door (inter)nationale persagentschappen. Persagentschappen zijn bedrijven die tegen vergoeding nieuws opsporen, verzamelen, bewerken en verdelen onder de klanten. Veel zelfstandige journalisten of fotografen laten zich als persbureau opnemen in de Gouden Gids. Zo zijn er minstens 200 pers- en fotobureaus terug te vinden in de Gouden Gids. Tabel 23: Persbureaus in Vlaanderen werd echter beperkt tot de drie belangrijkste persbureaus in Vlaanderen. De buitenlandse persbureaus vallen buiten het opzet van dit rapport.

Tabel 23: Persbureaus in Vlaanderen

In tabel 24 worden de grotere fotoagentschappen verzameld.

Sommige persbureaus hebben zich gespecialiseerd in het ontwikkelen van fotomateriaal.[18] De VVJ vermeldt 9 fotoagentschappen. Deze werden in de onderstaande tabel opgenomen[19]. Belga Picture is een bedrijfseenheid van Belga en Image Globe is een samenwerking tussen Belga en Van Parys Media en hebben dus geen eigen ondernemingsnummer. Gezien de omvang van Belga is het wel van belang Belga Picture en Image Globe hier te vermelden.

Het blijkt dat er meer dan 300 persfotografen actief zijn waarvan meer dan 80% een zelfstandig natuurlijk persoon is. Dit bevestigt de opmerking hierboven dat het moeilijk is om de juiste natuurlijke en rechtspersonen uit de lijst te lichten.

1.3.1.3 Reclameregies en mediacentrales

Reclameregies bieden in de eerste plaats reclameruimte aan in de periodieke publicaties die door adverteerders (hetzij rechtstreeks hetzij via mediacentrales) worden ingevuld. Hierdoor vormen reclameregies de link tussen adverteerders en uitgeverijen.

In de periode september 2012 en maart 2013 werden er volgens Mediaspecs in België meer titels beëindigd dan gelanceerd en dit grotendeels ten gevolge van de economische crisis. Er ontstaan meer kleine regies met een beperkt aantal titels in portfolio.[20]

Een onderscheid kan gemaakt worden tussen interne en externe regies.

Uitgeverijen hebben vaak een aparte bedrijfseenheid of dochteronderneming die een deel van de regie voor haar rekening neemt – de interne regie. Een op zichzelf bestaand bedrijf dat niet exclusief aan één uitgeverij kan worden gelinkt is een externe regie. In de dagbladsector is slechts één externe regie aanwezig, namelijk Scripta NV, een joint venture van de uitgeversgroepen Corelio, Concentra Media en IPM met nationaal bereik. In tabel 25: Reclameregies voor de Vlaamse betalende dagbladen zijn de interne en externe reclameregies opgenomen.

Concentra en Corelio hebben een joint venture opgericht met de naam “Het Mediahuis”. Indien deze fusie door de Belgische Mededingingsautoriteit (tot 20 augustus 2013 Raad voor de Mededinging)goedgekeurd wordt, verwerven zij op advertentievlak bij de kranten een marktaandeel van ongeveer 63%.[21]

Tabel 25: Reclameregies voor de Vlaamse betalende dagbladen[22]

Zoals getoond in tabel 26: Reclameregies van periodieke publicaties doen uitgeverijen van periodieke bladen voor de reclameregie vaker beroep op externe regies. De belangrijkste regies binnen deze groep zijn Roularta en Sanoma Media Belium met elk meer dan 40 titels in portfolio.

Tabel 26 : Reclameregies van periodieke publicaties

Daarnaast zijn er nog regies die zich bezig houden met niche of merkgerelateerde magazines, zoals Media Service (bv. Boer en tuinder, Idee, Cactus, Management en Techniek, ...) en Custom Regie (bv. BeTV, IKEA …).

De meeste gratis bladen zorgen intern voor de reclameregie. Wanneer gratis bladen toch beroep doen op een externe regie komen ze vaak terecht bij Roularta Local Media.

Ter vervollediging lijst tabel 27 de belangrijkste mediabureaus/-centrales in België op. Zij verdelen het budget van de adverteerder tussen de reclameruimten binnen de verschillende mediavormen (internet, pers, radio, televisie). De meesten maken als business unit deel uit van een groep. Tussen haakjes staan de groepen waartoe de business units behoren.

Tabel 27: Mediacentrales in België